Θεραπευτική επικοινωνία και Ιατρική εκπαίδευση

Στο περιβάλλον του 21 ου αιώνα που χαρακτηρίζεται από τις ριζοσπαστικές αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία στη σχέση Ασθενών – Ιατρών, η θεραπευτική συμμαχία παύει πλέον να είναι το μελλοντικό πρόταγμα μιας φιλοσοφικής – ηθικής στάσης και καθίσταται επιτακτική κλινική αναγκαιότητα.
“Το μέλλον είναι ήδη εδώ..”
Οι περιορισμένοι πόροι του συστήματος υγείας και η ανάγκη για τεκμηριωμένη Ιατρική πρακτική, καθιστούν την σωστή επικοινωνία Ιατρού – Ασθενή μια εκ των ουκ άνευ συνθήκη, στο βαθμό που η εμπλοκή (engagement) του ανθρώπου στα θέματα της υγείας του είναι αποδεδειγμένα η καλύτερη συνταγή πρόληψης και αντιμετώπισης των απειλών για την υγεία.
Σε αυτό το πλαίσιο η σχέση Ιατρού – Ασθενή περνάει σε μια φάση συνεργασίας με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση των βέλτιστων θεραπευτικών αποτελεσμάτων με το μικρότερο δυνατόν κόστος.
Τούτο βέβαια δεν αποτελεί μια ad hoc διαδικασία που κυοφορείται στο νου κάποιον οραματιστών, αλλά αντιθέτως μια ριζοσπαστική αλλαγή παραδείγματος τόσο στον τρόπο που σκεφτόμαστε και ασκούμε την Ιατρική, όσο και στον τρόπο που αναπαριστούμε τον ασθενή και την ασθένεια.
Αυτές οι ριζοσπαστικές και επίπονες αλλαγές μπορούν να προέλθουν μόνο μέσα από την Ιατρική εκπαίδευση.
Σύμφωνα με τα παραπάνω προτείνονται σημαντικές παρεμβάσεις τόσο στο προπτυχιακό επίπεδο των Ιατρικών σπουδών, όσο και στο επίπεδο της συνεχόμενης Ιατρικής μετεκπαίδευσης.

Προπτυχιακά μαθήματα ευαισθητοποίησης σε θέματα Ιατρικής πρακτικής – επιστημολογίας και διαχείρισης σχέσεων, με βάση τους παρακάτω άξονες:

Φιλοσοφία & Θρησκεία

• Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και Ιατρική σκέψη (Ιπποκράτης Αριστοτέλης- Επίκουρος- Ησίοδος- Σωκράτης).
• Ανατολικές φιλοσοφίες και Ιατρική πρακτική (Meditation-Zen).
• Χριστιανισμός (Η επίδραση του Χριστιανισμού στην αξία της ζωής και τα ανθρωπιστικά ιδεώδη)
• Μοντέρνα φιλοσοφία (Ανθρωπισμός- Υπαρξισμός).

Ιατρική επιστημολογία – Αλλαγή παραδείγματος – Ιατρικές κοσμολογίες (Από την Ιατροκεντρική προσέγγιση στην ασθενοκεντρική και εν τέλει στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση).

• Ιατρική επιστημολογία και πρακτική
• Ολιστική Ιατρική- Συμπονετική φροντίδα.
• Προσωποποιημένα θεραπευτικά πρωτόκολλα
• Συνεργατική φροντίδα (Ο Ιατρός σε ρόλο συντονιστή της διεπιστημονικής ομάδας φροντίδας).
• Θεραπευτική αβεβαιότητα και συναπόφαση
• Ιστορίες των ασθενών (naratives). Επιλεγμένοι e-patients μοιράζονται την εμπειρία και τις γνώσεις τους μέσα από παραδόσεις στα αμφιθέατρα και τα on line προγράμματα των Πανεπιστημίων (βλ. Stanford Medicine X)

Κοινωνιολογία της Ιατρικής

• Επαγγελματοποίηση -Επικράτηση των κυρίαρχων επαγγελμάτων.
• Σχέσεις εξουσίας μεταξύ επαγγελματιών υγείας.
• Σχέση εξουσίας Ιατρού – ασθενή.
• Η αναπαράσταση του ασθενή και της ασθένειας δια μέσω των αιώνων (Σωματοποίηση -Δυνητικό σώμα).
• Ψυχολογία των ασθενών.

Θεωρία της επικοινωνίας.

Βασικές αρχές και τεχνικές Συμβουλευτικής.

Η επιρροή της τεχνολογίας στη διαμόρφωση της σχέσης Ιατρού- Ασθενή (e-Patient – Empowered patient- Virual Communities κλπ).

Καινοτομία και Ιατρικές εφαρμογές.

Συνεχόμενη Ιατρική εκπαίδευση (CME). Στοχεύμενα εκπαιδευτικά προγράμματα σε θεματικές όπως:

• Διαχείριση σχέσεων Ιατρού – Ασθενή.
• Διαχείριση της on line Ιατρικής ταυτότητας (ευκαιρίες- κίνδυνοι).
• Δύσκολος ασθενής -Τεχνικές αποκλιμάκωσης.
• Συμβουλευτικές τεχνικές για Ιατρούς (ενεργητική ακρόαση- ενσυναισθηση- παράφραση- αντανάκλαση συναισθημάτων κλπ).
• Επικοινωνία Ιατρού- Ασθενή.
• Συμμόρφωση ή συνεργασία, μοντέρνες τεχνικές επιρροής και παρακίνησης (motivational interviewing)
• Patient engagement.
• Ενσυναισθητική κατανόηση και συμπονετική φροντίδα.
• Διαδίκτυο και Ιατρική (Πως το διαδίκτυο αλλάζει τη σχέση Ιατρού Ασθενή).
• Διαδίκτυο και ενδυνάμωση, η μεταμοντέρνα ταυτότητα του ασθενή (Googler, e-patient- Virtual Communities).
• O Ιατρός ως σύμβουλος στο διαδίκτυο.
• Καινοτομία και Ιατρικές εφαρμογές.
• Συνεργατική φροντίδα (Ο Ιατρός σε ρόλο συντονιστή της διεπιστημονικής ομάδας φροντίδας)