Είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας όπου μια ομάδα ατόμων (συνήθως 8-12 άτομα) συναντάται τακτικά υπό την καθοδήγηση ενός ή δύο εκπαιδευμένων συστημικών θεραπευτών. Η ομάδα λειτουργεί ως ένα "ζωντανό εργαστήριο", όπου τα μέλη της:

Εργάζονται πάνω στα δικά τους ατομικά ζητήματα (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, προβλήματα στις σχέσεις, δυσκολίες με τους γονείς).

Βοηθούν τα υπόλοιπα μέλη να εργαστούν πάνω στα δικά τους ζητήματα.

Δημιουργούν μεταξύ τους μια σχέση-ομάδα που αναπαράγει δυναμικές παρόμοιες με αυτές της οικογένειας και των άλλων κοινωνικών συστημάτων τους.

Η βασική ιδέα: Οι δυσκολίες του ατόμου δεν υπάρχουν στο κενό, αλλά ενεργοποιούνται και εκφράζονται μέσα σε συστήματα (οικογένεια, εργασία, φιλίες). Η ομάδα γίνεται ένα προσωρινό, ασφαλές αλλά ζωντανό "αντιπροσωπευτικό σύστημα" όπου αυτά τα μοτίβα εμφανίζονται εδώ και τώρα και μπορούν να αναγνωριστούν, να κατανοηθούν και να αλλάξουν.

Πώς Λειτουργεί στην Πράξη; Βασικές Αρχές και Τεχνικές

Η Ομάδα ως Ζωντανό Σύστημα (Here-and-Now):

Η ομάδα αναπτύσσει τη δική της δυναμική: υπάρχουν άτομα που μιλούν πολύ, άλλα που λίγο, "ειρηνικοί διαμεσολαβητές", "αποστασιοποιημένοι", κ.λπ.

Ο θεραπευτής βοηθά την ομάδα να παρατηρήσει πώς λειτουργεί αυτό το μικρόκοσμος. Για παράδειγμα, αν ένα μέλος τείνει να φροντίζει πάντα τους άλλους αγνοώντας τα δικά του bis, αυτό μπορεί να είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνει και έξω από την ομάδα.

Ο Θεραπευτής ως "Διευκολυντής Συστημικών Διαδικασιών":

Ο θεραπευτής δεν είναι ο "παντογνώστης γιατρός". Είναι ο εξπέρ στη διαδικασία. Διευκολύνει την αλληλεπίδραση, κάνει παρατηρήσεις για τη δυναμική της ομάδας και χρησιμοποιεί συστημικές τεχνικές.

Κυκλικές Ερωτήσεις:

Ο θεραπευτής μπορεί να ρωτήσει τα μέλη της ομάδας για να φωτίσει τις αλληλεπιδράσεις. Π.χ.: "Μαρία, τι νομίζεις ότι ένιωσε ο Γιάννης όταν η Ελένη έκλαιγε;" ή "Ποιος στην ομάδα μπορεί να συμπαθησει το πώς αντέδρασε ο Κώστας;"

Ανασκόπηση Οικογενειακής Ιστορίας και Πιστώσεων:

Τα μέλη μοιράζονται πιστώσεις από τις οικογένειές τους (π.χ. "πάντα πρέπει να είσαι δυνατός", "μην εμπιστεύεσαι ξένους"). Η ομάδα βοηθά το άτομο να δει πώς αυτές οι πιστώσεις το επηρεάζουν σήμερα και αν τον εξυπηρετούν.

Θεατές και "Ομάδα-Εσωτερική":

Μερικές φορές, η ομάδα μπορεί να χωριστεί. Μερικά μέλη "παίζουν" το ρόλο της οικογένειας ή των φίλων ενός ατόμου, βοηθώντας το να δει τη δυναμική από μια νέα οπτική. Άλλοτε, η ομάδα δίνει ανάδραση για το πώς βιώνει το άτομο που δουλεύει.

Διερεύνηση Ρόλων:

Στην ομάδα, τα άτομα συχνά αναλαμβάνουν (άθελά τους) συγκεκριμένους ρόλους (ο "φροντιστής", ο "επαναστάτης", ο "σοφός"). Η αναγνώριση αυτών των ρόλων είναι εξαιρετικά διαφωτιστική για το πώς λειτουργούν και σε άλλα συστήματα.

Πλεονεκτήματα της Ομαδικής Συστημικής Προσέγγισης

Οικονομική Προσιτότητα: Είναι συνήθως φθηνότερη από την ατομική θεραπεία.

Κοινωνικοποίηση και Αλληλοϋποστήριξη: Τα μέλη δεν αισθάνονται μόνα. Βλέπουν ότι άλλοι αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, γεγονός που μειώνει το στίγμα και την αίσθηση της μοναδικότητας στο μάτιμο.

"Καθρέπτης": Η ομάδα λειτουργεί ως καθρέφτης. Τα άτομα βλέπουν πλευρές του εαυτού τους σε άλλους και λαμβάνουν άμεση, ειλικρινή ανάδραση.

Ευκαιρία για Πειραματισμό: Η ομάδα είναι ένα ασφαλές περιβάλλον για να δοκιμάσει κανείς νέους τρόπους συμπεριφοράς και επικοινωνίας πριν τα εφαρμόσει στην "πραγματική" ζωή.

Πολλαπλές Οπτικές Γωνίες: Ένα πρόβλημα μπορεί να δειχθεί από 10 διαφορετικές οπτικές γωνίες, πράγμα που διευρύνει αφάνταστα την κατανόηση.

Σε Ποια Ζητήματα Μπορεί να Βοηθήσει;

Η ομαδική συστημική ψυχοθεραπεία είναι εξαιρετικά ευέλικτη και μπορεί να βοηθήσει σε μια πληθώρα ζητημάτων, όπως:

Αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές

Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις (οικογενειακές, επαγγελματικές, ρομαντικές)

Προβλήματα αυτοεκτίμησης και ταυτότητας

Δυσκολίες στο ξεχώρισμα και την αυτονομία από την οικογένεια προέλευσης

Προσαρμογή σε μεγάλες αλλαγές ζωής (π.χ. μετακόμιση, διαζύγιο, απώλεια)

Βελτίωση κοινωνικών δεξιοτήτων και ενσυναίσθησης

Προϋποθέσεις Συμμετοχής

Για να λειτουργήσει η ομάδα, απαιτείται:

Ανοιχτότητα στο να μοιράζεται κανείς προσωπικές εμπειρίες.

Σεβασμός στην εμπειρία των άλλων και στην εχεμύθεια (ό,τι συμβαίνει στην ομάδα, μένει στην ομάδα).

Συμπόνια και ενσυναίσθηση.

Δέσμευση στην τακτική συμμετοχή, καθώς η απουσία ενός μέλους επηρεάζει όλο το σύστημα.

Η ομαδική συστημική ψυχοθεραπεία είναι πολύ περισσότερο από μια "οικονομική λύση". Είναι μια ισχυρή, δυναμική και διαφορετική εμπειρία που εκμεταλλεύεται τη συλλογική νοημοσύνη και την αλληλεπίδραση μιας ομάδας για να προκαλέσει αλλαγή. Δεν απευθύνεται μόνο στο άτομο, αλλά στο άτομο μέσα στα συστήματα που διαμορφώνει και τον διαμορφώνουν, προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία για ενίσχυση και θεραπεία.