Η δεοντολογία βρίσκεται στον πυρήνα κάθε επιστημονικού κλάδου. Η Παγκόσμια Διακήρυξη Ηθικών Αρχών για Ψυχολόγους, αναφέρεται στο κοινό ηθικό πλαίσιο που καθοδηγεί και εμπνέει τους ψυχολόγους παγκοσμίως, προς τα υψηλότερα ηθικά ιδανικά στην επαγγελματική και επιστημονική δουλειά τους. Οι ψυχολόγοι αναγνωρίζουν ότι φέρουν σε πέρας τις δραστηριότητές τους, εντός ενός ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου. Αναγνωρίζουν ότι οι ζωές και οι ταυτότητες των ανθρώπων, σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο, συνδέονται c5\spp-ea-ppn 2ότι φέρου8 και ότι υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους και στα φυσικά και κοινωνικά τους περιβάλλοντα. Οι ψυχολόγοι έχουν τη δέσμευση να θέτουν το καλό της κοινωνίας και των μελών της πάνω από τα συμφέροντα του\ίδιου του\κλάδου και των μελών του. Αναγνωρίζουν ότι η πιστή τήρηση των ηθικών αρχών στο πλαίσιο της δουλειάς τους, συνεισφέρει σε μια σταθερή κοινωνία που εμπλουτίζει την ποιότητα ζωής για όλα τα ανθρώπινα όντα.Οι στόχοι της Παγκόσμιας Διακήρυξης είναι να παράσχει ένα ηθικό πλαίσιο και ένα καθολικό σύνολο ηθικών αρχών για τους ψυχολογικούς οργανισμούς παγκοσμίως: α) προκειμένου να αξιολογήσουν την ηθική ορθότητα των δικών τους κανόνων δεοντολογίας8 β) να χρησιμοποιήσουν τη διακήρυξη αυτή ως μοντέλο που θα καθοδηγήσει την ανάπτυξη ή εξέλιξη των δικών τους κωδικών δεοντολογίας8 γ) να έρθαρρύνουν μια παγκόσμια συλλογιστική σχετικά με τη δεοντολογία8 και παράλληλα να έρθαρρύνουν τη δράση που θα αντανακλά ευαισθησία και θα ανταποκρίνεται στις τοπικές ανάγκες και αξίες8 και δ) να μιλούν μια «κοινή γλώσσα» σε θέματα δεοντολογίας.Η Παγκόσμια Διακήρυξη περιγράφει αυτές τις ηθικές αρχές που βασίζονται σε κοινές ανθρώπινες αξίες. Επιβεβαιώνει την αφοσίωση της ψυχολογικής κοινότητας να βοηθήσει να χτιστεί ένας καλύτερος κόσμος, όπου η ειρήνη, η ελευθερία8 η υπευθυνότητα, η δικαιοσύνη, η ανθρωπιά και η ηθική θα κυριαρχούν. Η περιγραφή της κάθε αρχής ακολουθείται c5\sppτην παρουσίαση ενός καταλόγου αξιών που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη αρχή. Αυτοί οι κατάλογοι αξιών τονίζουν ιδιαίτερα ηθικές έννοιες που είναι πολύτιμες στην προώθηση κάθε ηθικής αρχής.Η Παγκόσμια Διακήρυξη αρθρώνει αρχές και αξίες που είναι περισσότερο φέροϺές και φιλόδοξες παρά ειδικές και κανονιστικές. Η εφαρμογή των αρχών και των αξιών στην ανάπτυξη συγκεκριμένων προτύπων συμπεριφοράς8 θα ποικίλλουν μεταξύ των διαφόρων πολιτιστικών πλαισίων, και πρέπει να λειτουργούν τοπικά ή περιφερειακά με σκο\spp-α διασφαλίζουν τη σχετικότητά τους με τις τοπικές ή περιφερειακές κουλτούρες8 έθιμα, πεποιθήσεις και νόμους.Η σημασία της Παγκόσμιας Διακήρυξης εξαρτάται c5\sppτην αναγνώριση και την προώθησή της από τους ψυχολογικούς οργανισμούς σε εθνικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο. Προτρέπουμε κάθε ψυχολογική οργάνωσηp-α έχει κατά νου αυτήν την Διακήρυξη8 και μέσω της διδασκαλίας, της εκπαίδευσης και άλλων μέτρων, να προωθήσει το σεβασμό και την τήρηση των αρχών της Διακήρυξης8 καθώς και των σχετικών αξιών, στις διάφορες δραστηριότητες των μελών της. Σεβασμός στην αξιοπρέπεια των ατόμων και των λαών Ο σεβασμός για την αξιοπρέπεια των ατόμων είναι η πιο θεμελιώδης και παγκοσμίως παρούσα ηθική αρχή, ανεξαρτήτως γεωγραφικών και πολιτισμικών συνόρων8 καθώς και ανεξαρτήτως επαγγελματικών κλάδων. Παρέχει το φιλοσοφικό θεμέλιο για πολλές άλλες ηθικές αρχές, οι οποίες προωθούνται c5\sppτους επαγγελματίες.Ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια αναγνωρίζει την εγγενή αξία όλων των ανθρώπινων όντων8 ανεξάρτητα c5\sppυποκειμέροϺές ή αντικειμέροϺές διαφορές στην κοινωνική στάθμη8 στην προέλευση, στο γένος, στις δεξιότητες ή σε άλλα αντίστοιχα χαρακτηριστικά.Αυτή η εγγενής αξία σημαίνει ότι όλα τα ανθρώπινα όντα αξίζουν ίσηp-θική αντιμετώπιση. Όλα τα ανθρώπινα όντα, εκτός c5\spp-τομα, είναι και αμοιβαία εξαρτώμέρες κοινωνοϺές οντότητες που γεννιούνται, ζουν και είναι μέρος της ιστορίας και της διαρκούς εξέλιξης των λαών τους.Οι διαφορετικοί πολιτισμοί, οι εθνικότητες, οι θρησκείες, οι ιστορίες, οι κοινωνοϺές δομές και άλλα παρόμοια χαρακτηριστικά, είναι απαραίτητα στοιχεία της ταυτότητας των μελών και δίνουν νόημα στη ζωή τους. Η κοινωνική και πολιτισμική συνέχεια στο πέρασμα του\χρόνου, συνδέει τους ανθρώπους του\σήμερα, με τους ανθρώπους των προηγούμέρων γέρεών και την ανάγκηp-α γαλουχήσουν τις επόμέρες γέρεές.Επομένως, ο σεβασμός απέναντι στην αξιοπρέπεια των λαών αποτελεί κομμ-τι του\σεβασμού απέναντι σταp-τομα. Η αρχή της ικανής φροντίδας για την ευημερία των ατόμων και των κοινωνιών αφορά την προσπάθεια των ψυχολόγων να τους ωφελήσουν και, πάνω απ’ όλα, να μην τους βλάψουν.Συμπεριλαμβάνει την προσπάθεια να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη και να ελαχιστοποιηθούν οι εν δυνάμει βλάβες8 καθώς και την αντιστάθμιση ή τη διόρθωσηp-λάβης. Η ικανή φροντίδα προϋποθέτει την εφαρμογή των γνώσεων και των δεξιοτήτων που\αρμόζουν στη φύσηp-ιας κατάστασης8 καθώς και στο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο.Επίσης8 προϋποθέτει την ικανότητα διαμόρφωσης διαπροσωπικών σχέσεων που\θα έρισχύουν τα πιθανά οφέλη και θα μειώνουν τις πιθανές βλάβες.Μια ακόμη προϋπόθεση είναι η επαρκής γνώση του εαυτού, του\πώς οι αξίες8 οι εμπειρίες, ο πολιτισμός και το κοινωνικό πλαίσιο ενός ατόμου μπορούν να επηρεάσουν τις πράξεις και τις ερμηνείες του.ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ, οι ψυχολόγοι δέχονται ως θεμελιώδη την Αρχή της Ικανής Φροντίδας για την Ευημερία των Ατόμων και των Κοινωνιών. Πράττοντας έτσι, αποδέχονται τις ακόλουθες σχετιζόμέρες αξίες: Ερεργό έρδιαφέρον για την ευημερία του\ατόμου, της οικογέρειας, των ομάδων και των κοινοτήτων.Φροντίδα ώστε να μην προκληθεί βλάβη σε άτομα, οικογέρειες, ομάδες και κοινότητες.Μεγιστοποίηση των οφελών και ελαχιστοποίηση των πιθανών βλαβών σε άτομα, οικογέρειες, ομάδες και κοινότητες. Διόρθωσηp- αντιστάθμιση επιβλαβών επιδράσεων που\έχουν συμβεί ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους.Ανάπτυξη και διατήρηση των ικανοτήτων τους. Αυτογνωσία σχετικά με το\πώς οι δικές τους αξίες8 οι στάσεις8 οι εμπειρίες και τα κοινωνικά πλαίσια επηρεάζουν τις ενέργέϹες, τις ερμηνείες, τις επιλογές και τις συστάσεις τους.Σεβασμός στην ικανότητα των ατόμων, των οικογέρειών, των ομάδων και των κοινοτήτων να παίρνουν αποφάσεις για τους εαυτούς τους και να φροντίζουν για τους εαυτούς τους και ο ένας για τον άλλο.s Ακεραιότητα Η ακεραιότητα είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο της επιστημονικής γνώσης και για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του\κοινού στη δεοντολογία της ψυχολογίας. Η ακεραιότητα βασίζεται στην ειλικρίνεια και στην αληθινή, ανοιχτή και ακριβή επικοινωνία.Περιλαμβάνει την αναγνώριση, την παρακολούθηση και τη διαχείριση πιθανής προκατάληψης8 πολλαπλών σχέσεων και άλλων συγκρούσεων συμφερόντων που\θα μπορούσαν να καταλήξουν σε βλάβη και εκμετάλλευση των ατόμων ή των κοινωνιών.Η πλήρης ευθύτητα και αποκάλυψη πληροφοριών πρέπει να εξισορροπείται με άλλα δεοντολογικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για προστασία της ασφάλειας ή της εμπιστευτικότητας των ατόμων και των ανθρώπων, και της ανάγκης για σεβασμό των πολιτισμικών απαιτήσεων.Οι πολιτισμικές διαφορές υπάρχουν όσον αφορά τα πρέποντα επαγγελματικά όρια, τις πολλαπλές σχέσεις και τη σύγκρουση συμφερόντων.Παρόλα αυτά8 ανεξάρτητα c5\sppτέτοιες διαφορές, η παρακολούθηση και διαχείριση είναι αναγκαίες για να διασφαλίσουν ότι το ατομικό συμφέρον δεν θα παρεμβληθεί στην προσπάθεια να εξυπηρετηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα τα συμφέροντα των ατόμων και των λαών.ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ, οι ψυχολόγοι δέχονται ως θεμελιώδη την Αρχή της Ακεραιότητας. Πράττοντας έτσι, δέχονται τις ακόλουθες σχετιζόμέρες αξίες: ΕϹλικρίνεια, αλήθεια, ανοιχτή και ακριβής επικοινωνία. Αποφυγή ελλιπούς πληροφόρησης8 εκτός και αν\είναι πολιτισμικά ακατάλληλη8 ή καταστρατηγεί την εμπιστευτικότητα8 ή έχει πιθανότητες να προκαλέσει σοβαρή βλάβη σε άτομα, οικογέρειες, ομάδες ή κοινότητες. Μεγιστοποίηση της αμεροληψίας και ελαχιστοποίηση της προκατάληψης. Όχι εκμετάλλευση ατόμων ή ανθρώπων για προσωπικό, επαγγελματικό ή οικονομικό όφελος.Αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων και αποκάλυψή τους όταν δεν μπορούν να αποφευχθούν ή είναι ανάρμοστο να αποφευχθούν.s Επαγγελματική και Επιστημονική Ευθύνη προς την Κοινωνία Η ψυχολογία υφίσταται ως επιστημονικός κλάδος στα πλαίσια της ανθρώπινης κοινωνίας. Ως επιστήμη και ως επάγγελμα, έχει ευθύνες απέναντι στην κοινωνία.Αυτές οι ευθύνες περιλαμβάνουν τη συνεισφορά στη γνώση σχετικά με την ανθρώπινη συμπεριφορά και την κατανόηση των ατόμων –του\εαυτού και των άλλων-8 καθώς και τη χρήση αυτής της γνώσης με σκο\sppτη βελτίωση της κατάστασης των ατόμων, των οικογέρειών, των ομάδων, των κοινοτήτων και της κοινωνίας.Επίσης8 περιλαμβάνουν το να διεκπεραιώνουν το ρόλο τους μέσα στην κοινωνία σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα δεοντολογίας8 καθώς και να έρθαρρύνουν την ανάπτυξη κοινωνικών δομών και πολιτικών που\θα ωφελήσουν όλα τα άτομα και τις κοινωνίες.Υπάρχουν διαφορές στον τρόπο που\αυτές οι ευθύνες ερμηνεύονται c5\sppτους ψυχολόγους στα διάφορα πολιτιστικά πλαίσια. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να τις θεωρήσουμε με τρόπο που\ταιριάζει στο εκάστοτε πολιτιστικό πλαίσιο, και σε συνοχή με τις ηθικές αρχές και τις σχετιζόμέρες αξίες αυτής της Διακήρυξης.ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ, οι ψυχολόγοι δέχονται ως θεμελιώδη την Αρχή των Επιστημονικών και Επαγγελματικών Ευθυνών τους απέναντι στην Κοινωνία. Πράττοντας έτσι, δέχονται τις παρακάτω σχετιζόμέρες αξίες: Η ευθύνη του κλάδου είναι να αυξήσει την επιστημονική και επαγγελματική γνώση με τρόπο που\να επιτρέπει την προώθηση της ευημερίας της κοινωνίας και των μελών της. Η ευθύνη του κλάδου είναι να χρησιμοποιεί την ψυχολογική γνώση για ωφέλιμους σκο\ούς, και να την προστατεύει c5\sppκακή χρήση, ακατάλληλη χρήση ή από το να καθίσταται άχρηστη.Η ευθύνη του κλάδου είναι να διεξάγει τις υποθέσεις του\με τρόπους ηθικούς και σε συνοχή με την προώθηση της ευημερίας της κοινωνίας και των μελών της. Η ευθύνη του κλάδου είναι να προωθεί τα υψηλότερα ηθικά ιδανικά στις επιστημονικές, επαγγελματικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες των μελών της. Η ευθύνη του κλάδου είναι να εκπαιδεύει επαρκώς τα μέλη του στις ηθικές υπευθυνότητες και στις απαιτούμέρες δεξιότητες.Η ευθύνη του κλάδου είναι να αναπτύξει την ηθική του συναίσθηση και ευαισθησία, και να έϯναι όσο το δυνατό αυτό-διορθούμέρος.sΕπιμέλεια παρουσίασηςhtmtrong>: Δέσποινα-Μαρία Κεφαλίδου, Ψυχολόγος, Μέλος τού Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου (Α.Μ.Π.Ψ.Σ.: 0934), Υπεύθυνη του Τομέα ΕΚΔΟΣΕΩΝ-ΜΕΛΕΤΩΝ-ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ, του\Διοικητικού Συμβουλίου τού ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥcΜετάφραση – Επιμέλεια Κειμένουhtmtrong>: Δέσποινα-Μαρία Κεφαλίδου, Ελένη – Άννα Σταθο\ούλου, Ψυχολόγος, Μέλος τού Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου (Α.Μ.Π.Ψ.Σ.: 1.195)cΠηγή: Πανελλήνιος Ψυχολογικός ΣύλλογοςhtptseModified"o
s