Το διαδίκτυο μπήκε στην ζωή μας ουσιαστικά τα τελευταία δέκα χρόνια προκαλώντας μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητα μας. Δεν υπάρχει τομέας της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής που να έμεινε ανεπηρέαστος. Από το πως δουλεύουμε και το πως επικοινωνούμε, μέχρι τον τρόπο που κάνουμε τραπεζικές συναλλαγές και διασκεδάζουμε ολόκληρο το φάσμα της κοινωνικής και προσωπικής ζωής έχει επηρεαστεί από την καταλυτική παρουσία του.
Το περιβόητο «χάσμα των γενεών» ήταν πάντοτε ένας σημαντικός παράγοντας ενδοοικογενειακών συγκρούσεων. Οι έφηβοι όταν προσπαθούν να εξηγήσουν τη συμπεριφορά τους συχνά αναφέρονται στο ότι «Δεν μας καταλαβαίνουν», ενώ οι γονείς συνήθως αναφέρονται στο ότι «Δεν υπήρχαν αυτά τα πράγματα στην εποχή μας».
Το χάσμα των γενεών έχει επιδεινωθεί με την παρουσία του ψηφιακού χάσματος. Το ότι παιδιά και γονείς ζουν σε άλλες εποχές δεν είναι πλέον μια απλή διαπίστωση, οι διαφορετικές εποχές προσφέρουν διαφορετικά σχήματα ερμηνείας του κόσμου, διαφορετικές αναπαραστάσεις των γεγονότων. Τα παιδιά και οι έφηβοι ζούνε στην εποχή τους , θα πρέπει και οι γονείς να προσαρμοστούν ανάλογα.
Οι οικογενειακές σχέσεις έχουν και αυτές με την σειρά τους υποστεί σημαντικές αλλαγές.
Είναι δύσκολο να αναλύσουμε προβλήματα σχέσεων χωρίς να αναφερθούμε σε προβλήματα επικοινωνίας και διαχείρισης ρόλων εντός του οικογενειακού πλαισίου.
Η επικοινωνία είναι επί της ουσίας μια ανθρώπινη δεξιότητα, και ως τέτοια είναι αποτέλεσμα μάθησης. Πολλές οικογένειες έχουν εγκαθιδρύσει δυσλειτουργικά επικοινωνιακά σχήματα τα οποία δημιουργούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διενέξεις και συγκρούσεις μεταξύ των μελών:
Η προβολή είναι ένας συχνός μηχανισμός για αυτές τις οικογένειες .Το κάθε μέλος προβάλει στα άλλα μέλη τα συναισθήματα του χρησιμοποιώντας συχνά τον συναισθηματικό εκβιασμό στις επικές μάχες για την κατάληψη της εξουσίας.
Σε άλλες οικογένειες παρατηρείται αναστροφή των ρόλων. Στην κατάσταση αυτή οι γονείς απαρνούνται την βασική ευθύνη τους και παραδίδουν την ευθύνη της οικογένειας στα παιδιά.
Επικοινωνώ σημαίνει ακούω, αλλά πολύ συχνά τα προϋπάρχοντα γνωστικά μας σχήματα δεν επιτρέπουν την ενεργή ακρόαση ούτε την ενσυναισθητική κατανόηση, την ικανότητα μας δηλαδή να μπαίνουμε στη θέση του άλλου.
Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα συμπεριφοράς για τα παιδιά τους, δεν πρέπει να λησμονούν ότι ο ηγέτης διοικεί στη βάση του παραδείγματος.
Το οικογενειακό κλίμα ευνοεί ή δυσχεραίνει την επικοινωνία. Ένα αυταρχικό οικογενειακό πλαίσιο προκαλεί στρεβλώσεις και ελλείμματα στην επικοινωνία.
Αντίθετα ένα κλίμα που ευνοεί τον διάλογο και την έκφραση των συναισθημάτων μπορεί να προωθήσει τη γνήσια επικοινωνία μεταξύ των μελών και την ορθότερη διευθέτηση των προβλημάτων.
Η εφηβεία είναι μια εποχή συναισθηματικής αστάθειας για τα παιδιά που βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ παιδικότητας και ενηλικίωσης. Σίγουρα τα παιδιά μας είναι ζωηρά, ανυπόμονα και ορισμένες φορές παραρμητικά, αλλά δεν είναι ανόητα, ας πάψουμε να τους φερόμαστε ως τέτοια.
Η επίκληση της κοινής λογικής μέσα σε ένα πλαίσιο αποδοχής μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να δει καλύτερα τα πράγματα από όλες τις πειθαρχικές ποινές μαζί.
Η ζωή μας ολόκληρη κινείται μέσα σε όρια (φυσικά- κοινωνικά- πολιτισμικά). Από τη στιγμή της γέννησης η φύση μας προικίζει με χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν το εύρος των δυνητικών επιλογών μας. Για παράδειγμα θα ήθελα να ήμουν μπασκετμπολίστας αλλά το ύψος μου (1.78) δεν μου το επιτρέπει.
Το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό status προκαθορίζουν σε κάποιο βαθμό τα εφόδια που θα έχω στη ζωή μου. Δυστυχώς πολλές φορές οι γονείς κινούμενοι από αγνά κίνητρα λησμονούν αυτή τη βασική αλήθεια. Έτσι στο όνομα της αγάπης αφήνουν τα παιδιά τους ανεξέλεγκτα, «για να μην τα πιέσουν» .
Ως αποτέλεσμα τα παιδιά μεγαλώνουν δίχως να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού, η οικογένεια βαδίζει χωρίς οδηγό και οι σχέσεις των μελών είναι συχνά αποτέλεσμα εγωιστικών ανταγωνισμών «για να περάσει το δικό μου».
Το ζήτημα των ορίων είναι θεμελιώδες για την εύρυθμη οικογενειακή λειτουργία.
Όριο δεν σημαίνει εφαρμογή της εξουσίας του ενός. Αποτελεί το επιστέγασμα της ανοιχτής επικοινωνίας μεταξύ γονέα-παιδιού όπου σε κλίμα συνεργασίας αναδύεται η προσφορότερη λύση.
Το όριο δεν είναι άκαμπτο όπως δεν είναι άκαμπτες οι συνθήκες και οι καταστάσεις. Σε κάθε περίπτωση μπορεί να τροποποιηθεί όταν αλλάξουν οι εξωτερικές συνθήκες.
Το όριο είναι σαφές όπως και το κόστος που θα κληθεί ο νέος να πληρώσει αν αθετηθεί η συμφωνία. Το κόστος έχει χαρακτήρα παιδευτικό μιας και διδάσκει ότι στη ζωή οι επιλογές έχουν συνέπειες και δεν πρέπει να συγχέεται με την ποινή που σκοπό έχει να τιμωρήσει τον παραβάτη.