Τραύμα

Τα θύματα της θλίψης

Η συγκεκριμένη δήλωση προέρχεται απο κάποιον ασθενή και αντανακλά την προσωπική του δυσφορία για την ψυχική του διάθεση, αλλά και ορισμένες θεμελιώδεις πεποιθήσεις που τροφοδοτούνται απ' τον κυρίαρχο Ιατρικό λόγο που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα των πολυδιάστατων φαινομένων της ανθρώπινης ύπαρξης ως ένα απλοϊκό / διάδικό σύστημα  (υγεία-ασθένεια), σύμφωνα με το οποίο η κατάθλιψη είναι μια νόσος που πρέπει να εξολοθρευθεί  (κατά το παράδειγμα της ιλαράς ή της πνευμονίας).

Το πρόβλημα βέβαια στην συγκεκριμένη οπτική έγκειται στο γεγονός ότι η ψυχική νόσος δεν είναι λοίμωξη, δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιου εξωγενούς παράγοντα που έχει εισβάλει στον οργανισμό απειλώντας την ψυχική του ισορροπία.

Από την σκοπιά της νοσολογίας η κατάθλιψη είναι πιο κοντά στον καρκίνο και τις αυτοάνοσες παθήσεις, από ότι είναι για παράδειγμα στην ηπατίτιδα ή την πνευμονία.

Το να αντιλαμβανόμαστε όμως την  κατάθλιψη (την διπολική διαταραχή, την οριακή διαταραχή, την δυσθυμία κλπ)  ως  «κακίες αρρώστιες», ως  «τέρατα» και « εχθρούς» που πρέπει να «πολεμήσουμε» και να «κατατροπώσουμε», είναι σαν να  δημιουργούμε για τον ψυχικό μας κόσμο  τις τοξικές παρενέργειές που δημιουργούν στο σώμα μας τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα.

Γιατί τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών δεν αποτελούν «Το πρόβλημα». Η απόσυρση, το συναισθηματικό μούδιασμα, οι εκρήξεις οργής, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, οι ασταθείς σχέσεις δεν είναι ψυχικά προβλήματα.

Για παράδειγμα ένα κορίτσι που ζει με τον κακοποιητή πατέρα της, αναπτύσσει νευρική ανορεξία και μέσα από την εκσεσημασμένη απώλεια βάρους και την εξαφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου επιστρέφει σε μια ασφαλέστερη παιδική εικόνα του σώματος της, ελπίζοντας να σταματήσει να είναι σεξουαλικά επιθυμητή για εκείνον.

Όταν λοιπών το «σκοτεινό», «διαταρακτικό», «άρρωστο», «σατανικό» κομμάτι του εαυτού μας επιστρέφει στο προσκήνιο τότε η σκέψη μας γυρνάει αυτόματα στα χαρακώματα της μάχης με τον εαυτό.

«Σαν έτοιμοι από καιρό», που λέει ο ποιητής, για ακόμη μια φορά θα ριχτούμε  στη μάχη  με μεγαλύτερο μένος και αποφασιστικότητα, με πιο εξελιγμένα όπλα, πρόθυμοι της ανάληψης κάθε ενδεχόμενου κόστους που θα επιφέρει την πολυπόθητα  πλήρη και οριστική επικράτηση μας έναντι του «μισητού εχθρού εαυτού».  

Για να «πέσουμε» φυσικά  ακόμη μια φορά -ηρωικά μαχόμενοι- στο πεδίο της ενδοψυχικής σύγκρουσης,  γιατί κανένας δεν μπορεί να βγει πραγματικά νικητής από  ένα τέτοιο αγώνα.

Άλλα τι κι αν η κατάθλιψη μας δεν είναι κάτι άρρωστο, σκοτεινό και τερατώδες που πρέπει να εκριζώσουμε από μέσα μας;

Τι κι αν η κατάθλιψη μας είμαστε εμείς, τα προστατευτικά κομμάτια μας, τα παγωμένα στην τραυματική ανάμνηση και παντελώς ανυποψίαστα για την παρούσα ηλικία και κατάσταση μας!

Τι κι αν  η τωρινή  κατάθλιψη μας είναι μια αναβίωση μιας απελπισίας που βιώσαμε στο απώτερο  παρελθόν μας;

Θα μπορούσαμε να συλλογιστούμε πάνω στους ευφυείς τρόπους που είχε σκαρφιστεί η «κατάθλιψη» μας για να μας βοηθήσει. Θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε για τα  μέτρα προστασίας που  είχε λάβει  το θλιμμένο -παιδικό μας  κομμάτι για να μας προστατεύσει  από μια μεγαλύτερη καταστροφή.

Το ψυχικό τραύμα, λέει ο Gabor Mate, «δεν είναι αυτό που σου έχει συμβεί, αλλά το ότι πέρασες μόνος σου αυτό που σου έχει συμβεί»

Η επανοργάνωση που προκαλεί στις νευρολογικές διεργασίες  του εγκεφάλου το ψυχικό τραύμα , προσφέρει τους απαραίτητους επιβιωτικούς μηχανισμούς σε παιδιά που μεγαλώνουν σε αποστερητικά και αντίξοα για την ανάπτυξη τους  περιβάλλοντα.

Αλλά είναι ακριβώς οι ίδιοι  μηχανισμοί που μπορεί να προκαλέσουν δυσαρμονία με τις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής. Γιατί  η εφηβική επιθετικότητα  υψώνει  ασπίδα προστασίας απέναντι στην οικογενειακή βία όπως  και οι κράμπες του στομάχου  προστατεύουν το ευάλωτο στο bullying παιδί από την σχολική υποχρέωση, δύσκολα όμως μπορούν να συνεχίσουν να είναι ωφέλιμες και συμβατές με τις αυξανόμενες  απαιτήσεις του εργασιακού περιβάλλοντος του σύγχρονου ενήλικα.

Εκείνο που είχε καταστεί σωτήριο στην παιδική ηλικία  γίνεται αργά και σταθερά εμπόδιο στην ομαλή προσαρμογή και λειτουργικότητα του ανθρώπου.

Πως όμως θα αλλάξουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που μας έφεραν τραυματισμένους (αλλά ζωντανούς) στο παρόν.

Πως θα πείσουμε τους ανθρώπους να παραδώσουν τα όπλα τους υπογράφοντας συνθηκολόγηση με το παρελθόν τους;

Και πως εντέλει θα διαχειριστούμε τα «διαταρακτικά» επιμέρους χωρίς να επιβάλουμε τον «ψυχικό ακρωτηριασμό» στους ανθρώπους;

Με δυο έννοιες κλειδιά στην θεραπεία του ψυχικού τραύματος : Τον σεβασμό και την περιέργεια.

Το σεβασμό (και την ανάλογη απόδοση τιμών) στα κομμάτια του εαυτού που προσφέραν τις πολύτιμές υπηρεσίες προστασίας και επιβίωσης στους ανθρώπους.

Και την περιέργεια ως βασικό κίνητρο διερεύνησης του πολυφωνικού /πολύπλοκου και συχνά κατακερματισμένου  κόσμου των τραυματισμένων επιμέρους μας.

(για τις δυο αυτές έννοιες θα επανέλθω)

by Κωνσταντίνος Μπλέτσος

Κατανόηση της τραυματικής μνήμης

Ενημερωτικό δελτίο του ιδρύματος Blue knot για την προώθηση της κατανόησης της τραυματικής μνήμης

• Όταν οι άνθρωποι μιλούν για τραυματικές αναμνήσεις συνήθως εννοούν τις άρρητες (μη συνειδητές)  σωματικές αναμνήσεις.
• Οι τραυματική ανάμνηση  συχνά εισβάλλει στο παρόν ως τρέχουσα  απειλή  (van der Kolk, 2015).
• Οι τραυματικές αναμνήσεις συχνά παρεισφρέουν στη συνείδηση ως θραύσματα έντονων αισθήσεων, συναισθημάτων, σκέψεων και αισθητηριακών εμπειριών.  π.χ. εικόνες, ήχοι, μυρωδιές.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο;

1. Το τραύμα εμποδίζει τη ρητή (explicit) επεξεργασία και αυξάνει την άρρητη (implicit) επεξεργασία (Siegel, 2012).  Αυτό σημαίνει ότι η συνειδητή ανάκληση αναστέλλεται ενώ η αισθητηριακή ανάκληση αυξάνεται.
2. Το τραύμα περιορίζει τη λειτουργία του ιππόκαμπου (λόγω της αυξημένης κορτιζόλης), διαταράσσει την εδραίωση της ρητής  μνήμης και ενεργοποιεί την αμυγδαλή (οδηγώντας στην απελευθέρωση αδρεναλίνης που εντείνει την άρρητη μνήμη).

Η αποκλεισμένη ρητή -παράλληλα με την ενισχυμένη άρρητη - επεξεργασία (Siegel, 2012) εξηγεί την παρείσφρηση των ξαφνικών ενοχλητικών αισθήσεων του σώματος, των συναισθημάτων και των αισθητηριακών εμπειριών από το παρελθόν.

Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι ενώ οι τραυματισμένοι άνθρωποι συχνά δεν μπορούν να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, αναγκάζονται να τις αναπαραστήσουν (van der Kolk, 2015) σε μια ασυνείδητη προσπάθεια κατανόησης του νοήματος πίσω από τη συμπεριφορά.

Το τραύμα αποθηκεύεται στην μνήμη  σε μεγάλο βαθμό ως σωματικές αισθήσεις, αυτόματες αντιδράσεις και ακούσιες κινήσεις (Ogden et al, 2006) καθώς και ασυνείδητες συμπεριφορές «δράσης»  (Levine, 2015).

Η ανάγκη επίλυσης της τραυματικής εμπειρίας μπορεί να τροφοδοτήσει επαναλαμβανόμενες καταναγκαστικές ενέργειες και συμπεριφορές έως ότου το τραύμα μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία (van der Hart et al, 2006).

Η αναγνώριση της σχέσης μεταξύ επαναλαμβανόμενης, προβληματικής συμπεριφοράς και του  ανεπίλυτου τραύματος μπορεί να ενισχύσει την υποστήριξη που χρειάζονται οι επιζώντες  για να ανακάμψουν.

Πώς σχετίζεται η προδοσία ;

• Μερικές φορές το «να ξεχνάς» είναι προσαρμοστικό και βοηθά στην επιβίωση (Freyd & Birrell, 2013;  Silberg, 2013) π.χ. όταν αμελείται  το καθήκον για  φροντίδα και το τραύμα όπως και η φροντίδα προέρχονται από την ίδια πηγή (Silberg, 2013).
• Η έννοια του «τραύματος εκ προδοσίας» (ή της προδοσίας της εμπιστοσύνης) βοηθά να εξηγηθεί η «λήθη» της πρώιμης κακοποίησης της ζωής, επειδή τα παιδιά πρέπει να διατηρήσουν τον δεσμό με τους φροντιστές (Freyd, 1991).
• Η «τύφλωση εκ της  προδοσίας» (η άρνηση του οφθαλμοφανούς) ή η «άγνοια» και η «λήθη» είναι μια στρατηγική επιβίωσης που συμβαίνει σε διαφορετικές σχέσεις στις οποίες η εξάρτηση υπερτερεί της ανάγκης για προστατευτική δράση (Freyd & Birrell, 2013).
• Οι ενήλικες καθώς και τα παιδιά, μπορούν επίσης να «μην βλέπουν», να «μην γνωρίζουν» και να «μην θυμούνται» την τραυματική εμπειρία.
• Ενώ «η λήθη» του τραύματος της προδοσίας μπορεί να βοηθήσει στην επιβίωση μπορεί επίσης να απειλήσει την υγεία.

Ζητήματα σχετικά με την αποκάλυψη

• Η αποκάλυψη ή η μη αποκάλυψη της τραυματικής εμπειρίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων (Freyd & Birrell, 2013).
• Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά ως παιδιά δεν αποκαλύπτουν το τραύμα τους μέχρι την ενηλικίωση, ενώ ορισμένοι δεν θα μιλήσουν ποτέ για αυτό (Freyd & Birrell, 2013).
• Η αποκάλυψη είναι μια διαδικασία (και όχι ένα γεγονός) που επηρεάζεται από το κοινωνικό πλαίσιο, τα ζητήματα ασφάλειας και την ενδεχομενικότητα των δυσμενών επιπτώσεων που θα μπορούσε να επιφέρει η αποκάλυψη στην ζωή του παιδιού.
• Η μη αποκάλυψη, η καθυστερημένη αποκάλυψη ή/και η αναίρεση της αποκάλυψης είναι συχνές όταν ο δράστης βρίσκεται κοντά στο θύμα (Freyd & Birrell, 2013, σ. 123).

Κοινωνικό πλαίσιο

• Τόσο η ανάμνηση όσο και η «λήθη» (συνειδητή ή ασυνείδητή ) μπορεί να είναι θεραπευτική ή/και καταστροφική.
• Το κοινωνικό πλαίσιο, οι ανισότητες στους εξουσιαστικούς συσχετισμούς, καθώς και οι νευρολογικοί παράγοντες, επηρεάζουν την κωδικοποίηση, την ανάκληση και την αξιοπιστία της μνήμης (Barlow et al, 2017).
• Οι ανισότητες στις θέσεις κοινωνικής ισχύος μπορούν να επηρεάσουν αυτό που είναι σκόπιμο να θυμόμαστε (Barlow et al, 2017).
• Οι εσωτερικές και εξωτερικές διεργασίες δεν επηρεάζουν μόνο αυτά που αποκαλύπτουμε, αλλά και αυτά που επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να γνωρίζουμε (Freyd & Birrell, 2013).

Μετάφραση - προσαρμογή : K. Δ. Μπλέτσος

by Κωνσταντίνος Μπλέτσος

Συνδέοντας τον εγκέφαλο με το υπόλοιπο σώμα: Η ανάπτυξη της πρώιμης παιδικής ηλικίας και η διά βίου υγεία είναι βαθιά αλληλένδετες

Η κλινική κατάθλιψη (επίσης γνωστή ως μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή MDD) είναι μία από τις πιο κοινές ψυχικές διαταραχές στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο. Στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 7% όλων των ενηλίκων και το 13% των εφήβων βίωσαν τουλάχιστον ένα σημαντικό καταθλιπτικό επεισόδιο το 2017.
Τα άτομα με κατάθλιψη βιώνουν μια σειρά συμπτωμάτων που επηρεάζουν το πώς αισθάνονται, σκέφτονται και διαχειρίζονται τις καθημερινές εργασίες. Οι έρευνες δείχνουν ότι η κατάθλιψη προκαλείται από ένα συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων που αλληλεπιδρούν με διάφορους τρόπους.

Υπάρχουν εκτεταμένες ενδείξεις ότι η κλινική κατάθλιψη, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο διαβήτης, συνδέεται με αυξημένη φλεγμονώδη ενεργοποίηση και αντίσταση στην ινσουλίνη. Αν και παραμένουν πολλά ερωτήματα σχετικά με το αν αυτή η σύνδεση αντικατοπτρίζει μια αιτία ή μια επίδραση, αυτές οι συνάφειες  είναι καλά τεκμηριωμένες και υπογραμμίζουν τη σημασία της εκμάθησης περισσότερων για τις σχέσεις μεταξύ των αντιξοοτήτων της πρώιμης ζωής, της επίμονης φλεγμονής, της αντίστασης στην ινσουλίνη και των διαταραχών τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία καθ 'όλη τη διάρκεια των ενήλικων ετών.

 National Scientific Council on the Developing Child (2020). Connecting the Brain to the Rest of the Body: Early Childhood Development and Lifelong Health Are Deeply Intertwined Working Paper No. 15. Retrieved from www.developingchild.harvard.edu.

Ακολουθούν τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την κατάθλιψη:

● Οι ενήλικες που εμφάνισαν σοβαρό τραύμα στην παιδική ηλικία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου (υποδεικνύοντας ότι οι εμπειρίες είναι ένας σημαντικός παράγοντας).

 ● Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε ορισμένες οικογένειες (υποδεικνύοντας ότι τα γονίδια παίζουν επίσης ρόλο).

● Είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ό, τι στους άνδρες (αν και ο λόγος δεν είναι γνωστός, ορισμένες μελέτες σε ζώα έχουν διαπιστώσει διαφυλικές διαφορές στις συμπεριφορές των ενηλίκων μετά από τις πρώιμες αντιξοότητες της ζωής (Adverse Childhood Experiences), με επικράτηση καταθλιπτικών προτύπων στα θηλυκά, σε αντίθεση με πιο επιθετικές συμπεριφορές στα αρσενικά).

 ● Είναι πιο συχνή στους αστικούς πληθυσμούς από ό, τι στις αγροτικές περιοχές (υποδεικνύοντας ότι το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον μπορεί επίσης να συμβάλει).

 ● Τα οξέα επεισόδια αναφέρονται συχνότερα στους λευκούς σε αντίθεση με τα υψηλότερα ποσοστά χρόνιας κατάθλιψης σε κοινότητες εγχρώμων.

● Περίπου μία στις επτά εγκυμονούσες και παρόμοιο ποσοστό γυναικών σε λοχεία επηρεάζονται από διαταραχές της διάθεσης και του άγχους, ενώ το 40- 60 % των γυναικών χαμηλού εισοδήματος αναφέρουν επιλόχεια καταθλιπτικά συμπτώματα.

by Κωνσταντίνος Μπλέτσος

Η επίδραση του τοξικού στρες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο (video)

Η βασική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου κατασκευάζεται μέσα από μια διαδικασία που αρχίζει νωρίς στη ζωή και συνεχίζει στην ενηλικίωση. Τα απλούστερα νευρωνικά  κυκλώματα σχηματίζονται πρώτα ενώ τα πιο σύνθετα κυκλώματα του  εγκεφάλου  αναπτύσσονται αργότερα βασιζόμενα στα αρχικά απλοϊκά νευρωνικά κυκλώματα. 

Τα γονίδια παρέχουν το βασικό σχέδιο για την εγκεφαλική οργάνωση, αλλά οι εμπειρίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδια. Μαζί, γονίδια και περιβάλλον συν- διαμορφώνουν την ποιότητα της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου και δημιουργούν ένα ανθεκτικό  ή αντίθετα εύθραυστο θεμέλιο για όλη τη μάθηση, την υγεία και τη συμπεριφορά που ακολουθεί.

Η πλαστικότητα, η  ικανότητα δηλαδή  του εγκεφάλου να αναδιοργανώνεται και να προσαρμόζεται, είναι μεγαλύτερη κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής και βαίνει σταδιακά μειούμενη με την πάροδο του χρόνου.

Μία από τις πιο σημαντικές εμπειρίες στη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου είναι η αλληλεπίδραση "Υπηρέτησε και επίστρεψε" (Serve and return)  μεταξύ παιδιών και σημαντικών ενηλίκων στη ζωή τους. Τα μικρά παιδιά φθάνουν φυσικά στην αλληλεπίδραση μέσω των εκφράσεων του προσώπου και των χειρονομιών, ενώ οι ενήλικες αποκρίνονται με το ίδιο είδος φωνητικής και χειρονομίας . Αυτή η  "εμπρός και πίσω"  διαδικασία  είναι θεμελιώδης για την καλωδίωση του εγκεφάλου, ειδικά στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. 

Η απόκτηση  δεξιοτήτων για την  αντιμετώπιση των  αντιξοοτήτων της ζωής  είναι ένα σημαντικό μέρος της υγιούς ανθρώπινης  ανάπτυξης. Ενώ οι μετριοπαθείς, βραχύβιες αντιδράσεις του στρες στον οργανισμό μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη, το τοξικό στρες ελλείψει της προστατευτικής στήριξης των ενηλίκων προκαλεί μια  ισχυρή, ανελαστική ενεργοποίηση του συστήματος διαχείρισης του άγχους του σώματος.

Χωρίς τη φροντίδα των ενηλίκων το αμείλικτο άγχος που προκαλείται από την ακραία φτώχεια, την παραμέληση, την κακοποίηση ή τη σοβαρή κατάθλιψη της μητέρας μπορεί να αποδυναμώσει την αρχιτεκτονική του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου, με μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη μάθηση, τη συμπεριφορά και τη σωματική και ψυχική υγεία.

© These  videos are  from Three Core Concepts in Early Development, a three-part video series from the Center and the National Scientific Council on the Developing Child.

by Κωνσταντίνος Μπλέτσος

Έλλειψη νοήματος και τραύμα

Θα μπορούσε βέβαια η ζωή να είναι το νόημα από μόνη της. Η πίστη βοηθάει σε αυτή την κατεύθυνση. Η πίστη στην αφθαρσία της ψυχής, η πίστη στη μεταθανάτιο ζωή και την ουράνια δικαίωση. Οι Χριστιανοί πιστεύουμε πως υπάρχουν όλα αυτά. Αλλά όχι εδώ και όχι τώρα.

Οι υπαρξιστές φιλόσοφοι  όπως ο Nietzsche και ο  Kierkegaard αντίθετα,  δεν πιστεύουν  πως η ζωή έχει κάποιο αυθύπαρκτο νόημα. Το νόημα είναι σύμφωνα με  την  δική τους ανάγνωση,  προσωπική ευθύνη και καθήκον. Το νόημα είναι αυτό που ο καθένας από εμάς  αποδίδει στη ζωή του.

Τα σημαντικά πράγματα, οι σημαντικές σχέσεις, οι αξίες, τα ιδανικά, τα όνειρα και οι ελπίδες μας. Τα νοήματα κοιτάνε μπροστά και πίσω στο χρόνο.
Έρχονται από το παρελθόν  σαν αόρατες κλωστές που μας δένουν με τους προγόνους. Σαν μύθοι και σαν  αφηγήσεις της οικογενειακής ιστορίας, φαντάσματα και σκιές, φωτεινές και θλιβερές  στιγμές του απώτερου και μακρινού, μέσα από διηγήσεις, ονόματα, τοπωνύμια και χάρτες, μέσα από συνταγές και μυστικά μορφοποιούνται σαν σχήματα σχέσεων και συμπεριφορών που  προσδίδουν στο άτομο  μια έννοια συνέχειας και επάρκειας.

Κάποιες φορές όμως είναι ορισμένα τραυματικά  γεγονότα  που προκαλούν  τη ρήξη και την ασυνέχεια, που σκορπίζουν  στα τέσσερα σημεία της ψυχής εικόνες κι αισθήσεις, κάθε έννοια εμπιστοσύνης και ασφάλειας.

Τίποτε δεν είναι πια  όπως πριν. Ότι γέμιζε αγάπη και σιγουριά το Είναι τώρα έχει γίνει πηγή αφόρητου πόνου, άγχους και ματαίωσης. Έπειτα  ακολουθεί η απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης. Που αναγκαστικά θα  περιορίσει την πολυπλοκότητα των συναισθημάτων, ορίζοντας μονάχα τα βασικά που ακουμπάνε στις αρχέγονες συγκινήσεις του σώματος.

Μια  προσπάθεια απαρτίωσης σε ότι απέμεινε μετά  τον κατακερματισμό και τη διάσπαση. Το άτομο κλείνεται για να μη σκορπίσει στη ψύχωση. Παγώνει εσωτερικά για να κρατήσει υπό  έλεγχο ένα τραύμα που αιμορραγεί. Και το κενό (η απουσία συναισθημάτων)  να αιωρείται μέσα του. Το βάραθρο που καταπίνει αχόρταγο τα νοήματα, τα σημαντικά και σημαίνοντα της ζωής που δεν βρίσκουν κάπου να πατήσουν και καταρρέουν ατέρμονα.

Αυτό είναι το κόστος  για να μην βιωθεί  ξανά αυτός ο  απίστευτος πόνος της μνήμης.

Έτσι αργά αλλά σταθερά  το άτομο  σταματάει να αισθάνεται για να μην θυμάται, προκαλεί το πόνο για να νοιώσει, επιθυμεί την καταστροφή για να προσποιηθεί ότι υπάρχει, χρησιμοποιεί παρηγοριές για να ζεσταθεί,  προσπαθεί κάποτε να σκοτώσει τον εαυτό του  για να θυμηθεί (και να θυμίσει!) πως μόνο οι ζωντανοί έχουν αυτή την επιλογή. Μα το παρελθόν πέρασε και το μέλλον δεν ήρθε ακόμη.

Ο χρόνος  βέβαια λένε πως  είναι γιατρός. Δεν ξέρω,  μπορεί. Δεν είναι σίγουρα νεκροθάφτης. Τίποτε δεν σβήνει οριστικά μέσα μας, τίποτε δεν πεθαίνει πριν καταφέρουμε να θρηνήσουμε γι αυτό, πριν να φιλήσουμε τα τραύματα μας για μια τελευταία φορά.

Ας  συνοδεύσουμε λοιπών το χθες εκεί που δικαιωματικά ανήκει. Η ψυχοθεραπεία  μπορεί να μας συνοδεύσει στο δύσκολο αυτό ταξίδι!
 

by Κωνσταντίνος Μπλέτσος