Μετά τον εμπειρισμό

Mετά (ή πέρα) από τον εμπειρισμό υπάρχει χάος και πολυπλοκότητα (καταστάσεις ασύλληπτες από τα αντιληπτικά μας όργανα αλλά όχι λιγότερο υπαρκτές). Και πράγματι η ανθρώπινη συμπεριφορά παρότι ως σύστημα είναι ντετερμινιστικό (βασίζεται δηλαδή σε απλές αιτιακές σχέσεις) είναι και χαοτικό στο βαθμό που είναι τόσο πολύπλοκο που δε επιτρέπει ασφαλή πρόβλεψη (πέρα από έναν πολύ στενό ορίζοντα προβλεψιμότητας)..
Στην φυσική πραγματικότητα υπάρχει η σχέση παρατηρητή / παρατηρούμενου καθώς και παγκόσμιοι φυσικοί νόμοι. Στην Ψυχολογία παρατηρητής και παρατηρούμενος είναι ένα και το αυτό. Και αυτό δημιουργεί το πρόβλημα της ερμηνείας.
Αν δηλαδή αυτό που παρατηρούμε είναι χαρακτηριστικό του παρατηρούμενου ή αν αποτελεί την δική μας κατασκευή που προσπαθεί να ερμηνεύσει τον παρατηρούμενο. Εδω λοιπών ο εμπειρισμός δεν μπορεί να μας πει και πολλά γιατι τα αισθητήρια οργανα μας μεταφερουν την πληροφορία που (ανα) κατασκευάζεται ως ερμηνευτικό σχήμα δυναμικά και γιατι δεν υπάρχουν γενικοί νόμοι της συμπεριφοράς να μας καθοδηγούν.
Αν ένας γνωσιακός θεραπευτής  για παράδειγμα ακούσει το ασθενή του να  λέει “Πάντοτε ήμουν ένας άχρηστος“, θα ενεργοποιήσει το σχήμα (θεμελιώδης πεποίθηση), αντίθετα ένας  συστημικός θα ενεργοποιήσει  το σχήμα (η φωνή του πατέρα)…
Στην αντικειμενική πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα θεμελιώδες σχήμα,  ούτε κάποια φωνή του πατέρα, αυτά βρίσκονται στα κεφάλια μας…