Παθολογική χρήση του διαδικτύου-Συμβουλευτική γονέων

Η πραγματικότητα του διαδικτύου

Το διαδίκτυο αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα τόσο "πραγματική", όσο το αυτοκίνητο ή η τηλεόραση. Το ερώτημα επομένως αν κάποιος είναι υπέρ ή ενάντια στη χρήση του είναι πιθανότατα πλέον, άνευ αντικειμένου.
Καθημερινά βρισκόμαστε on line για να επικοινωνήσουμε, να μάθουμε, να εργαστούμε και να διασκεδάσουμε, ενώ λέξεις όπως το facebook ή το twitter και το you tube έχουν μπει για τα καλά στο λεξιλόγιο μας .
Οι εικονικοί κόσμοι του διαδικτύου αποτέλεσαν πεδίο έντονης διαμάχης μεταξύ των επιστημόνων, για το εάν και κατά πόσο είναι πραγματικοί. Ο Levy (1997) το έθεσε πολύ καθαρά "Το διαδίκτυο είναι τόσο πραγματικό, όσο και οι συνέπειες που παράγει.."

Στατιστικά χρήσης διαδικτύου στην Ελλάδα

Oι χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα ενέρχονται σε 4.970.700 (48% του συνολικού πληθυσμού) και παρουσιάζουν μια αύξηση 397% την τελευταία δεκαετία.*
Οι έφηβοι είναι χρήστες του διάδικτυου σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό απο άλλες ηλικιακές ομάδες.**
*Πηγή: http://www.internetworldstats.com/stats4.htm#europe
** Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία

Η διαταραχή στον Ελληνικό πληθυσμό

Στην Ελλάδα έχουν γίνει ορισμένες από τις πλέον έγκυρες έρευνες παγκοσμίως από μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, καθώς το δείγμα ήταν είτε αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού είτε απογραφικό. Στη περιφέρεια Θεσσαλίας (αντιπροσωπευτικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού, 2006) το ποσοστό ατόμων με πιθανό πρόβλημα εθισμού ήταν 8.2% και στη νήσο Κω (απογραφικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού σε δύο φάσεις, 2008 και 2010) το ποσοστό ήταν το 2008 11%. Πολλοί περισσότεροι έφηβοι της πατρίδας μας αναπτύσσουν επικίνδυνες διαδικτυακές συμπεριφορές και εκτείθενται σε σοβαρούς κινδύνους.

Παγκόσμια στατιστικά

Τα ποσοστά παρουσιάζουν σημαντική διακύμανση ανάλογα με τη μεθοδολογία και το μέρος διεξαγωγής τους, οι χώρες της Άπω Ανατολής τυπικά αναφέρουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Στη Κίνα ο αριθμός υπολογίζεται μεταξύ 9,72%-11% των χρηστών ηλικίας κάτω των 24 ετών. Πρόσφατη ανασκόπηση της καθηγήτριας Kimberly Young, υπολογίζει ότι παγκοσμίως το ποσοστό τείνει να είναι χαμηλότερο στο μαθητικό πληθυσμό με τιμές περί το 4,6-4,7%, ανεβαίνει στο γενικό πληθυσμό χρηστών με τιμές από 6-15% και μπορεί να φτάνει το 13-18,4% των φοιτητών.

Εθισμός στο διαδίκτυο

Πολλοί ψυχολόγοι είναι της άποψης ότι ο όρος «εθισμός» πρέπει να χρησιμοποιείται για τις χημικές ουσίες που είναι γνωστό ότι δημιουργούν εξάρτηση. Οι Beard & Wolf προτιμούν όρους όπως προβληματικές ή δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές ως καταλληλότερους, προκειμένου να περιγράψουν την υπερβολική χρήση του Διαδικτύου. Siomos et.al (2009)

Τυπολογία χρήσης του διαδικτύου (Siomos et.al, 2010)

  • 1Τυπική χρήση Διαδικτύου ή καλοήθης χρήση είτε σε εργασιακό περιβάλλον είτε για λόγους αναψυχής.
  • Προβληματική χρήση Διαδικτύου η  χρήση όπου δεν εξυπηρετείται κάποιος συγκεκριμένος σκοπός, παρά αποτελεί αυτοσκοπό προειδοποιώντας για πιθανή κατάχρηση.
  • Κατάχρηση Διαδικτύου. Ένα δυσπροσαρμοστικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο χρήσης που οδηγεί σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας κατά τη διάρκεια δωδεκάμηνης περιόδου, όπως καταδεικνύεται από:  αποτυχία να διεκπεραιωθούν σημαντικές ευθύνες στην εργασία, σχολείο ή σπίτι, κοινωνικά και διαπροσωπικά προβλήματα. χρήση σε καταστάσεις στις οποίες παρατηρούνται αρνητικές σωματικές συνέπειες (π.χ ελλιπή σίτιση, ύπνος, κοκ)  προβλήματα με το νόμο.
  • Εξάρτηση από το Διαδίκτυο. Μία χρόνια, προοδευτική ασθένεια που συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: τη καταναγκαστική χρήση του Διαδικτύου που ενέχει την απώλεια ελέγχου και τη συνέχιση της χρήσης παρά τις δυσμενείς συνέπειες.

Η διάγνωση της εξάρτησης απαιτεί στη διάρκεια ενός δωδεκαμήνου τουλάχιστο τρία από τα ακόλουθα :

  • Ανάπτυξη ανοχής.
  • Συμπτώματα στέρησης.
  • Χρήση για όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
  • Ανεπιτυχείς προσπάθειες να μειωθεί ή να ελεγχθεί η χρήση.
  • Παραίτηση από σημαντικές κοινωνικές, επαγγελματικές ή δραστηριότητες αναψυχής.
  • Συνέχιση της χρήσης παρά τη γνώση ότι υπάρχουν επίμονα ή επαναλαμβανόμενα βιολογικά ή ψυχολογικά προβλήματα τα οποία προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από τη χρήση.

Εθισμός στο Διαδίκτυο

Πρόκειται για περίπτωση που πληροί τα κριτήρια της εξάρτησης όπου όμως πλέον είναι η συνήθης συμπεριφορά για τον χρήστη και υπάρχει σοβαρή βαρύτητα. Ο εθισμένος λαχταρά να χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο με συγκεκριμένους τρόπους, χρονικό διάστημα και συχνότητα τα οποία είναι επικίνδυνα για τον ίδιο και ενδεχόμενα για αυτούς με τους οποίους έχει σχέσεις (π.χ περιπτώσεις ακραίας παραμέλησης των αναγκών του εαυτού ή συγγενικών προσώπων).

Επιπτώσεις

  • Διαταραχή των σχέσεων (οικογενειακές-επαγγελματικές).
  • Προβλήματα στο γάμο (παραμέληση οικογενειακών υποχρεώσεων ακόμη και της επιμέλειας των παιδιών) Cyberwidow. Οι σύζυγοι στην αρχή αντιμετωπίζουν την κατάσταση ως μια παροδική φάση. Όταν τα συμπτώματα της απομόνωσης επιμένουν, αντιδρούν για να συναντήσουν:
  • Άρνηση.
  • Εκνευρισμό.
  • Απομόνωση η οποία εκφράζεται με την συναισθηματική απομόνωση από την σύζυγο του και την εμπλοκή σε κυβερνό-σχέσεις.

Επιπτώσεις στην ακαδημαϊκή επίδοση:

Η χρήση του διαδικτύου δεν επιφέρει αναγκαστικά βελτιωμένες μαθητικές επιδόσεις (Barber, 1997). Η αιτία είναι ότι η αδόμητη και διάσπαρτη γνώση του διαδικτύου δεν βοηθάει τους μαθητές να τα καταφέρουν καλύτερα στα σταθμισμένα τεστ. Αυτά βέβαια δεν είναι τόσο προβλήματα του μέσου αλλά περισσότερο του εκπαιδευτικού συστήματος που δεν είναι έτοιμο να εκμεταλλευτεί τις μοναδικές του δυνατότητες. Η υπερβολική και λαθεμένη χρήση του διαδικτύου προκαλεί:

  • Πτώση στους σχολικούς βαθμούς.
  • Διαταραχή των ορθών σπουδαστικών συνηθειών και του ημερήσιου προγράμματος.
  • Αποτυχία στον προβιβασμό ανάμεσα στις σχολικές τάξεις (Young, 1996).

Τι μας διδάσκουν οι άλλοι εθισμοί

  • Οι Παράγοντες πυροδότησης είναι αντικείμενα ή καταστάσεις του παρελθόντος που πυροδοτούν εθιστικές συμπεριφορές (triggers).
  • Οι παράγοντες πυροδότησης μπορεί να είναι άνθρωποι, μέρη, δραστηριότητες ή φαγητά.
  • Ένα μπαρ πυροδοτεί την χρήση αλκοόλ, το ίδιο μια τράπουλα την χαρτοπαιξία.

Παράγοντες πυροδότησης μπορεί ακόμη να είναι:

  • Οι αρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα καθώς και άσχημες συνθήκες ζωής (προβλήματα στο γάμο-ανεργία-οικονομικά προβλήματα).
  • Υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ χαμηλής αυτοεκτίμησης και εθισμών (Fanning & O'Neill, 1996).

Οι εθιστικές συμπεριφορές εκπηγάζουν από δυσάρεστα γεγονότα ή καταστάσεις του παρελθόντος και λειτουργούν ως αντικατάστατα κρυμμένων ή μη εκπληρωμένων επιθυμιών. Με τον τρόπο αυτό βοηθούν το άτομο να «ξεχνάει» το πραγματικό πρόβλημα Είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του stress που έχουν καθημερινά, αγχογόνα συμβάντα, μέσα από την διαφυγή και την απομάκρυνση από το πρόβλημα.
Οι εθισμένοι τείνουν να επαναλαμβάνουν τις εθιστικές πρακτικές (που προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση) ενώ ταυτόχρονα λησμονούν τις πραγματικές αιτίες που τους οδήγησαν στον εθισμό.

Κατ' αυτήν την άποψη η διαταραχή εθισμού στο διαδίκτυο λειτουργεί στη βάση παραγόντων πυροδότησης οι οποίοι οδηγούν στην κατάχρηση του διαδικτύου (net binge). Οι συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαδίκτυο εξυπηρετούν τις ίδιες σκοπιμότητες (συναισθηματική ανακούφιση, τρόπους διαφυγής από τα καθημερινά προβλήματα) με τις συμπεριφορές που σχετίζονται με την κατάχρηση αλκοόλ, ναρκωτικών ή την χαρτοπαιξία (Young, 2009).

Που θα αναζητήσουμε τους παράγοντες πυροδότησης

  • Εφαρμογές
  • Συναισθήματα
  • Γνωστικές αναπαραστάσεις
  • Γεγονότα

Εφαρμογές

Η Young (1996) παρατήρησε ότι οι εθισμένοι παρουσιάζουν τον εθισμό τους σε συγκεκριμένες εφαρμογές, οι οποίες λειτουργούν ως παράγοντες πυροδότησης για γενικευμένη διαταραχή χρήσης του διαδικτύου. Ο ειδικός θα πρέπει να διερευνήσει ποιες ακριβώς είναι οι εφαρμογές αυτές και ποιες είναι οι ανάγκες που ικανοποιούν

Συναισθήματα

Ο Peele (1991) εξήγησε την ψυχολογική σύνδεση με τον εθισμό, ως κάτι που "σας δίνει συναισθηματική και αισθησιακή ευχαρίστηση που δεν είστε σε θέση να πάρετε με άλλους τρόπους. Μπορεί να εμποδίσει την αίσθηση του πόνου, την αβεβαιότητα, ή την δυσφορία. Μπορεί να δημιουργήσει διασπαστικές αισθήσεις που εστιάζουν και απορροφούν την προσοχή. Μπορεί να επιτρέψει σε ένα πρόσωπο να ξεχνά ή να αισθάνεται «εντάξει» για κάποια ανυπέρβλητα προβλήματα. Μπορεί να παρέχει μια τεχνητή, προσωρινή αίσθηση ασφάλειας ή ηρεμίας, αυτοεκτίμησης ή επίτευξης, εξουσίας και ελέγχου, οικειότητας και αίσθησης του ανήκειν.

Κυρίαρχα συναισθήματα:

  • Έξαψη.
  • Χαρά.
  • Ευφορία.

Τα θετικά συναισθήματα λειτουργούν ως ενισχυτές της εθιστικής συμπεριφοράς. Όσο μια συμπεριφορά ανταμείβεται τόσο πιο πιθανό είναι να επαναληφθεί. Το εθισμένο άτομο βρίσκει ευχαρίστηση όταν βρίσκεται στο διαδίκτυο ενώ αντίθετα βιώνει δυσάρεστα συναισθήματα όταν απομακρύνεται από αυτό. Όσο περισσότερο απέχει απ το διαδίκτυο τόσο εντονότερα γίνονται τα αρνητικά συναισθήματα.

Γνωστικές αναπαραστάσεις

Ένα κοινό γνωστικό σχήμα των εξαρτημένων ατόμων είναι η ανησυχία και ο καταστροφολογικός τρόπος σκέψης. Η Young (1996) θεωρεί ότι η καταστροφολογία είναι ένας γνωστικός μηχανισμός άμυνας ώστε το άτομο να αποφεύγει πραγματικά ή προσλαμβανόμενα προβλήματα (πχ αν ζητήσω μια αύξηση για την εξαιρετική απόδοση που έχω στη δουλεία μου θα προκαλέσω την οργή του αφεντικού και θα απολυθώ). Οι δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαξία (συστατικά μεταξύ άλλων της κατάθλιψης) λειτουργούν ως παράγοντες πυροδότησης του εθισμού. Η θεωρία της Υoung (1997) προβλέπει πως οι άνθρωποι με ψυχολογικές διαταραχές είναι πιθανά οι πλέον ευάλωτοι στις εθιστικές συμπεριφορές, ακριβώς για να ανταπεξέλθουν στις συναισθηματικές τους δυσκολίες.

Γεγονότα
Ένα άτομο είναι επιρρεπές σε κάποιο εθισμό όταν:

  • Αισθάνεται μειωμένη ικανοποίηση από τη ζωή του.
  • Απουσιάζει η οικειότητα και οι στενοί δεσμοί με άλλους ανθρώπους.
  • Εμφανίζει μειωμένη αυτοπεποίθηση.
  • Έχει χάσει την ελπίδα του (Peele, 1991).

Με παρόμοιο τρόπο, τα άτομα που δεν είναι ικανοποιημένα ή είναι δυσαρεστημένα από ένα συγκεκριμένο τομέα  ή πολλαπλούς τομείς της ζωής τους έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν εθισμό στο Διαδίκτυo, επειδή δεν αντιλαμβάνονται ένας διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων (Young 1997a, 1997b).

Για παράδειγμα, αντί να κάνουν θετικές επιλογές αναζητώντας την εκπλήρωση, οι αλκοολικοί συνήθως αναζητούν το ποτό που εξασθενίζει τον πόνο, αποφεύγει το πρόβλημα και τους κρατά σε ένα status quo. Ωστόσο, καθώς καθίστανται νηφάλιοι συνειδητοποιούν ότι οι δυσκολίες τους δεν έχουν αλλάξει,  τίποτα δεν έχει μεταβληθεί  με την κατανάλωση αλκοόλ, αλλά φαίνεται πιο εύκολο να πίνουν από το να αντιμετωπίζουν προβλήματα (Young, 2009).

Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό  ο κλινικός θεραπευτής να αξιολογήσει την παρούσα κατάσταση του ασθενή  προκειμένου να διαπιστωθεί εάν αυτός ή αυτή είναι που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο ως κουβέρτα ασφάλειας για να αποφευχθεί μια δυστυχισμένη κατάσταση.

Θεραπευτικές στρατηγικές για την παθολογική χρήση του διαδικτύου
Ο κύριος θεραπευτικός στόχος είναι ο έλεγχος και η διαχείριση της χρήσης του διαδικτύου:

  • Αντιστροφή του on line χρόνου
  • Χρήση εξωτερικών μηχανισμών που σταματούν τη χρήση
  • Στοχοθεσία
  • Αποχή από συγκεκριμένες εφαρμογές
  • Χρήση καρτών υπενθύμισης
  • Ανάπτυξη ενός προσωπικού καταλόγου
  • Θεραπεία μέσα από ομάδες υποστήριξης
  • Οικογενειακή θεραπεία

Αντιστροφή του on line χρόνου
Σκοπός είναι να διαταράξουμε τα συνήθη μοτίβα χρήσης με σκοπό την ανάπτυξη νέων που θα μεταβάλουν την συνήθεια.
Θα πρέπει να ανιχνεύσουμε τις συνήθειες και τα μοτίβα χρήσης όπως:

  • Ποιες μέρες της εβδομάδας είσαι on-line;
  • Ποια ώρα ξεκινάς τη χρήση;
  • Πόση ώρα περνάς on-line;
  • Που χρησιμοποιείς συνήθως το computer;

Για παράδειγμα κάποιος που συνήθως κάθετε μπροστά στην οθόνη του Η/Υ μόλις επιστρέψει σπίτι από την δουλειά, προτείνουμε να αλλάξει τη συνήθεια ανοίγοντας την τηλεόραση για να δει τις ειδήσεις ,να φάει, να συζητήσει με τους οικείους, πριν μπει στο διαδίκτυο.

  • Χρήση εξωτερικών μηχανισμών που σταματούν τη χρήση.
  • Χρήση συγκεκριμένων πραγμάτων ή πράξεων που το άτομο πρέπει να κάνει για να αποσυνδεθεί απ το διαδίκτυο.

Πχ αν πρέπει να φύγει για τη δουλειά στις 7:30 επιτρέψτε τη χρήση από της 6:30 και χρησιμοποιήστε ένα ξυπνητήρι που θα επισημάνει τον χρόνο αποσύνδεσης.

Στοχοθεσία

Στην προσπάθεια να μειώσουμε την εμφάνιση της υποτροπής χρησιμοποιούμε δομημένες συνεδρίες με σαφείς λογικούς στόχους. Πχ αν η χρήση είναι 40 ώρες/εβδομάδα θέτουμε ως στόχο τις 20 ώρες/εβδομάδα οι οποίες καταγράφονται σε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα το οποίο ρυθμίζει το άτομο. Ο συνολικός χρόνος on-line πρέπει να είναι μικρός και να κατανέμεται σε πολλές συνεδρίες Στόχος είναι η ανάκτηση ελέγχου στα πράγματα.

Αποχή

Η επόμενη στρατηγική είναι η αποχή. Εφόσον έχει αναγνωριστεί μια συγκεκριμένη εφαρμογή που προκαλεί τη συμπεριφορά (και μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερη διαταραχή) τότε προτείνουμε την πλήρη αποχή, η οποία μπορεί να λειτουργήσει πολύ καλά σε άτομα που στο παρελθόν έχουν ακολουθήσει θεραπείες για προβλήματα με χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Κάρτες υπενθύμισης

Για να βοηθήσουμε το άτομο να παραμείνει εστιασμένο στη προσπάθεια του, ζητάμε να γράψει μια κάρτα με τα 5 μεγαλύτερα οφέλη που θα προκύψουν από τη διακοπή της συνήθειας καθώς και τα 5 μεγαλύτερα προβλήματα που του έχει δημιουργήσει η συνήθεια αυτή. Στην συνέχεια τοποθετεί και τις δύο λίστες σε μια κάρτα 3Χ5 και παίρνει μαζί του την κάρτα, στην οποία και ανατρέχει κάθε φορά που αυξάνει η επιθυμία του για την εθιστική συμπεριφορά.

Γιατί το διαδίκτυο είναι εθιστικό;

  • Διαδραστικό και γρήγορο (web 2.0).
  • Πλούσιο, πολυμεσικό περιεχόμενο.
  • Εντυπωσιακά γραφικά (εμβύθιση).
  • Κοινωνικοποίηση, κοινωνική διάδραση, επικοινωνία.
  • Παιχνίδι ρόλων, ανάδειξη, έλεγχος, εξουσία.

 
Kριτήρια εθιστικής συμπεριφοράς

Ο Griffiths (2000) προσδιόρισε τα παρακάτω κριτήρια που είναι απαραίτητα για το χαρακτηρισμό μιας συμπεριφοράς ως εθιστικής:

  • Η προβολή εμφανίζεται όταν ένας εθιστικός παράγοντας καθίσταται η σημαντικότερη δραστηριότητα στη ζωή ενός ανθρώπου, προκαλώντας του μια ανησυχία σχετικά με τη δραστηριότητα.
  • Η τροποποίηση της διάθεσης αναφέρεται στην ευφορία και στον ενθουσιασμό που προκαλείται από την έκλυση ντοπαμίνης κατά την ενασχόληση με τον εθιστικό παράγοντα.
  • Η ανοχή είναι η κατάσταση κατά την οποία απαιτείται αυξημένη χρήση του Διαδικτύου προκειμένου το άτομο να επιτύχει την αλλαγή της διάθεσής του.
  • H απόσυρση είναι το δυσάρεστο συναίσθημα που προκαλείται όταν διακόπτεται ή μειώνεται η επαφή με το διαδίκτυο.
  • Η σύγκρουση είναι ένα κοινό συναίσθημα που συνδέεται με τους εθισμούς. Οι Truer et al (2001) βρήκαν πως το 42% των ατόμων αισθανόταν καταθλιπτική διάθεση και ενοχή μετά από παρατεταμένη χρήση του παγκόσμιου ιστού, ενώ το 71% από αυτούς εκδήλωνε επιθετική συμπεριφορά εάν διακοπτόταν η σύνδεσή τους με το διαδίκτυο (Siomos et.al, 2009).

Πρόσθετα κριτήρια

Το κριτήριο της προόδου
Eνα άτομο ξεκινά από ηπιότερους εθιστικούς παράγοντες και καταλήγει σε ισχυρότερους. Σύμφωνα πάντα με τη Young (2002) οι εμπλεκόμενοι με το Διαδίκτυο αρχικά περιόριζαν τη χρήση σε ανακάλυψη νέων ιστοσελίδων και χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ενώ με την πρόοδο της χρήσης του Διαδικτύου αναπτύσσονταν και νέες λειτουργίες, όπως οι ομάδες ειδήσεων (newsgroups) ή τα δωμάτια συνομιλίας (chat rooms), με εθιστικότερη επίδραση πάνω στο χρήστη του Διαδικτύου.

Το κριτήριο της άρνησης
Η άρνηση ενός προβλήματος αποτελεί ένα μηχανισμό άμυνας για τη διατήρηση του αυτοελέγχου και τη σταθερότητα του ατόμου, παρά το γεγονός ότι αντικειμενικά το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται. Οι συνέπειες και η συνεχής χρήση, παρά τις συνέπειες αντιπροσω- πεύουν ένα τελικό κριτήριο εθισμού

Προφίλ εξαρτημένου χρήστη

Επηρεάζονται εύκολα από το συναίσθημα, είναι συναισθηματικά ασταθείς, με πλούσια φαντασία, συχνά απορροφημένοι στις σκέψεις τους, αυτάρκεις, θετικοί στο να πειραματίζονται και προτιμούν να ακολουθούν πιστά τις δικές τους επιλογές. Yank et.al (2005)

Υπάρχουν πολλά είδη εθισμού στο Διαδίκτυο:

  • Διαδικτυακό σεξ (cybersex) και θέαση διαδικτυακού πορνογραφικού υλικού (cyberporn).
  • Αναζήτηση περιστασιακού ερωτικού συντρόφου.
  • On line games (MMORPG'S).
  • On line gambling.
  • Chat rooms.

Πότε θα πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν οι γονείς για το αν το παιδί τους είναι εθισμένο στο Διαδίκτυο;

  • Υπερβολική κούραση, ημερήσια υπνηλία.
  • Πτώση της σχολικής επίδοσης.
  • Παραμέληση άλλων αγαπημένων δραστηριοτήτων.
  • Κοινωνική απόσυρση.
  • Ανυπακοή, εκδραμάτιση, ευερεθιστότητα.

[Τρία απο τα παραπάνω]
Πηγή: Hasiad.gr

Συμπτώματα και σημεία προσοχής

  • Εξιδανίκευση του διαδικτύου.
  • Συνεχής ενασχόληση (της σκέψης) με το διαδίκτυο.
  • Νευρικότητα, ευερεθιστότητα, θυμός ως αποτέλεσμα στέρησης.
  • Δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα ή δεν το αποδέχονται.

Πρόβλημα ο μη κοινωνικός στιγματισμός του διαδικτύου.

Πώς μπορεί να προστατευθεί ένας νέος από τον κίνδυνο του εθισμού στο Διαδίκτυο;

  • Καλλιέργεια μια εναλλακτικής δραστηριότητας.
  • Αναγνώριση του πρότυπου χρήσης του υπολογιστή και εφαρμογή ενός διαμετρικά αντίθετου προγράμματος χρήσης.
  • Χρήση εξωτερικών περιορισμών.
  • Ενσωμάτωση καθορισμένων περιόδων χρήσης στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα του χρήστη.

Συνοσηρότητα με άλλες ψυχιατρικές παθήσεις

  • Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας.
  • Καταθλιπτική Διαταραχή.
  • Σχιζοφρένεια.
  • Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.
  • Διπολική Διαταραχή.

Ha JH et al., J ClinPsychiatry, 2006 May; 67/5: 821-6
Διάγνωση
Κλίμακα ΚΕΕΦΥ (Siomos et.al 2009)

Κίνδυνοι από την έκθεση στο διαδίκτυο

Τι είναι ο παραδοσιακός εκφοβισμός (Bulling);
Ο εκφοβισμός είναι μία επιθετική συμπεριφορά με πρόθεση να βλάψει ένας πιο δυνατός κάποιον πιο αδύναμο, μπορεί να περιλαμβάνει σωματική αλλά και ψυχολογική βία Η πιο συνήθης μορφή εκφοβισμού τόσο για αγόρια όσο και για κορίτσια είναι η λεκτική, με τη χρήση υποκοριστικών ή με παρατσούκλια που σχετίζονται με την εμφάνιση ή τον τρόπο που μιλάει κάποιος.
Οι συνέπειες του εκφοβισμού κατά  πρόσωπο φαίνεται να είναι τα υψηλά επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στα θύματα  καθώς και το γεγονός ότι οι μαθητές που έχουν εκφοβιστεί γίνονται λιγότερο αποτελεσματικοί κοινωνικά και έχουν περισσότερες δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις  όπως επίσης χαμηλότερες ακαδημαϊκές ικανότητες και απουσιάζουν περισσότερο από το σχολείο.

Τι είναι ο Εκφοβισμός μέσω του Διαδικτύου (Cyber Bullying);
Ο εκφοβισμός μέσω του Διαδικτύου είναι οποιαδήποτε πράξη εκφοβισμού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που θεσπίζεται και πραγματοποιείται μέσω της χρήσης των ψηφιακών συσκευών επικοινωνίας, συγκεκριμένα  του Διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων και η οποία επαναλαμβάνεται ανά τακτά ή άτακτα χρονικά διαστήματα. Ο όρος cyber bulling δημιουργήθηκε από τον Καναδό Bill Belsey και έχει τις ρίζες του στον παραδοσιακό σωματικό ή ψυχολογικό εκφοβισμό όπου ο στόχος του επιτιθέμενου είναι να προκαλέσει ζημιά ή να βλάψει το θύμα του.

Τι περιλαμβάνει ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου;

  • Πειράγματα με στόχο τη διασκέδαση.
  • Διάδοση άσχημων-προσβλητικών  φημών on-line.
  • Αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων (υβριστικά-προσβλητικά).
  • Παρενόχληση.
  • Δυσφήμηση σε τρίτους (άλλους πλέον του θύματος) Μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνυμάτων μέσω κινητού, φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο, ιστοσελίδες, μπλογκς, chat rooms κ.ά.

 

Τι μπορώ να κάνω ως γονέας;

Η επικοινωνία με το παιδί είναι το κλειδί. Είναι σημαντικό οι γονείς να ακούσουν προσεχτικά τι λέει το παιδί για τις online εμπειρίες του και να εξοικειωθούν και οι ίδιοι με το διαδίκτυο, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο πλέον κομμάτι της ζωής μας, αλλά και να επισκεφτούν τα site που το παιδί τους επισκέπτεται. Η δαιμονοποίηση του διαδικτύου σίγουρα δεν ωφελεί κανέναν και ας μην ξεχνάμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο της τεχνολογίας που ήρθε και θα μείνει στη ζωή μας. Η εμπιστοσύνη του παιδιού σας στη κατανόηση που θα λάβει από εσάς, χωρίς πανικούς και συναισθηματικές εξάρσεις, είναι η εγγύηση ότι θα σας πλησιάσει με οτιδήποτε το απασχολεί και το επιβαρύνει συναισθηματικά.

Ποια στοιχεία θα πρέπει να ανησυχούν τους γονείς;
Δεν υπάρχουν κάποια «συμπτώματα» μοναδικά για την περίπτωση εκφοβισμού από το Διαδίκτυο. Ο ρόλος του γονιού δεν είναι να παρακολουθεί ως «ντεντέκτιβ» τη συμπεριφορά του παιδιού του αλλά να είναι διαθέσιμος για τα προβλήματα του. Ο γονιός μπορεί να μην έχει το επίπεδο τεχνολογικής επάρκειας και δεξιότητας του παιδιού του. Αρκεί όμως να μπορεί να αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα πρόβλημα με επίπτωση στα συναισθήματα του (άγχος, θλίψη, φόβος) και να το πλησιάσει ώστε να μάθει τι συμβαίνει. Μην υποτιμάτε το πρόβλημα σκεφτόμενοι ότι είναι κάτι περιορισμένο σε έναν «ψεύτικο κόσμο» - αυτός είναι ένα μέρος της πραγματικότητας της νέας γενιάς και ότι συμβαίνει εκεί έχει άμεσες συνέπειες στην αυτοεκτίμηση των παιδιών μας.

Για το κεφάλαιο του εκφοβισμού χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία και ορισμοί από τη δουλειά των Βάνια Φισούν, Κλινικής Ψυχολόγου, M.Sc, υπ.διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών & Γεώργιου Φλώρου, Ψυχίατρου Ενηλίκων, M.Sc, υπ.διδάκτωρ Α.Π.Θ
Πηγή : Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο

Αντιμετώπιση

  • Το καλύτερο μέτρο αντιμετώπισης του φαινομένου είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ
  • Ενημέρωση των παιδιών από μικρή ηλικία για την ύπαρξη του φαινομένου και τις συνέπειές του.
  • Ποιοτική σχέση με τους γονείς και χρόνος πού πρέπει να περνούν από κοινού στο διαδίκτυο.
  • Η συναισθηματική κάλυψη των παιδιών και η σωστή επικοινωνία οδηγούν στην εφαρμογή ορίων που πρέπει να τηρούνται....

Συμβουλές προς γονείς

  • Κρατήστε τον Η/Υ σε κοινόχρηστο χώρο και όχι στο παιδικό υπνοδωμάτιο
  • Αφιερώστε χρόνο για να περιηγηθείτε μαζί με τα παιδιά σας στο διαδίκτυο και μάθετε από αυτά
  • Να είστε προσεχτικοί όταν τα παιδιά σας συνομιλούν στο διαδίκτυο, ενημερώστε τα για τους κινδύνους μιας ενδεχόμενης συνάντησης τους με αγνώστους
  • Εγκαταστήσετε στον υπολογιστή σας κάποιο λογισμικό φίλτρο που απαγορεύει την προσπέλαση σε συγκεκριμένες σελίδες του Διαδικτύου
  • Γνωρίστε ποιους πρέπει να ενημερώσετε και εν ανάγκη να καταγγείλετε σε περίπτωση που συναντήσετε βλαβερό και παράνομο περιεχόμενο στο Ίντερνετ
  • Συζητήστε με τα παιδιά για την ασφάλεια του Ίντερνετ ώστε να κατανοήσουν τους κινδύνους

Πηγή: Μονάδα Εφηβικής Υγείας

Αναφορές

Griffiths M. Excessive internet use: implications for sexual behavior. Cyber Psychol Behav 2000, 3:537–552

Young KS. Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder, 1996. Online document: http://www.netaddiction.com/ articles/newdisorder.htm.Retrieved October 4, 2006, from source

Yang CK, Choe BM, Baity M et al. SCL-90-R and 16PF profiles of senior high school students with excessive Internet use. Can J Psychiatry 2005, 50:407–414

Truer T, Fabian Z, Furedi J. Internet addiction associated with features of impulse control disorder: Is it a real psychiatricdisorder? J Affect Disord 2001, 66:283

Links

ΗealthyPlace Αμερικάνικη ιστοσελίδα πληροφοριών για τον εθισμό στο διαδίκτυο.
Ηasiad.gr H Ελληνική εταιρεία μελέτης της διαταραχής του εθισμού στο διαδίκτυο
http://www.saferinternet.gr/index.php Safe internet.gr

Μπλέτσος Κωνσταντίνος- Ψυχολόγος  PhD (c), M.Sc  Ψυχοκοινωνιολογία των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου- Πάντειο Πανεπιστήμιο. Επιστημονικός συνεργάτης Β Παιδιατρικής Κλινικής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών- Πρόγραμμα Αριάδνη


Ο Θάνατος ως κοινωνική κατασκευή

Ο θάνατος ως βιολογικό φαινόμενο, το οποίο προσδιορίζεται από την παύση της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού, ανήκει στο χώρο των φυσικών επιστήμων. Ως κοινωνική όμως παράσταση αποτελεί αντικείμενο ενασχόλησης των κοινωνικών επιστημών και ιδιαίτερα της κοινωνιολογίας. Στο πλαίσιο μιας κοινωνιολογικής ανάλυσης αυτό το οποίο προκαλεί φόβο στο υποκείμενο δεν είναι ο βιολογικός θάνατος, ο θάνατος δηλαδή καθαυτός, αλλά η κοινωνική παράσταση του θανάτου την οποία έχει το άτομο.

«Εάν εγώ πέθαινα εδώ και τώρα επί τόπου χωρίς πόνους, αυτό δεν θα ήταν για μένα τον ίδιο καθόλου φοβερό. Δεν θα υπήρχα πλέον και επομένως δεν θα μπορούσα να αισθανθώ κάποιο τρόμο. Τρόμο και φόβο μπορεί να προκαλέσει μόνο η παράσταση του θανάτου στη συνείδηση των ζώντων. Για τους νεκρούς δεν υπάρχει ούτε φόβος, ούτε χαρά».1

Συνεπώς, πέρα από βιολογική κατάσταση ο θάνατος αποτελεί μια ιδεολογικά, πολιτισμικά και ιστορικά διαμορφωμένη κοινωνική κατασκευή. Ο θάνατος αποτελεί μια κοινωνικά κατασκευασμένη ιδέα. Οι φόβοι, οι ελπίδες και οι προσανατολισμοί τους οποίους έχουν τα άτομα σχετικά με το θάνατο δεν είναι έμφυτοι, αλλά διδάσκονται μέσω των δημοσίων συμβόλων όπως η γλώσσα, οι τέχνες, καθώς και τα θρησκευτικά και νεκρώσιμα τελετουργικά του κάθε πολιτισμού. Ο κάθε πολιτισμός έχει μια συμπαγή άποψη για τη θνησιμότητα, η εξήγηση της οποίας για το θάνατο έχει εμποτίσει τόσο πολύ τον κοινωνικό ιστό, ώστε θεωρείται αληθινή από τα μέλη αυτής της κοινωνίας. Κάθε κοινωνική αλλαγή συνοδεύεται από τροποποιήσεις αυτών των νοημάτων και των τελετουργικών οι οποίες αναφέρονται στο θάνατο. Η υποκειμενική αυτή αντίληψη μετατρέπεται τελικά σε αντικειμενική άποψη (Αλεξιάς, 2000).

Διαμορφώνεται με αυτόν τον τρόπο η γενικότερη στάση την οποία αναπτύσσει η κάθε ιστορική κοινωνία απέναντι στο θάνατο ως αντικειμενική πλέον κατηγορία και όχι ως κοινωνική κατασκευή. Το κάθε άτομο ενσωματώνει αυτή τη συλλογική κοινωνική κατασκευή για το θάνατο και διαμορφώνει τη δική του ατομική στάση απέναντι στο θάνατο του και το θάνατο των άλλων.

1.1 Ο θάνατος στο πέρασμα τον χρόνου

Ο Ήρεμος Θάνατος:  Η πρώτη μορφή θανάτου που κυριαρχεί είναι αυτή του ήρεμου, του εξημερωμένου, θανάτου. Το κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου κατά την οποία κυριαρχεί αυτή η μορφή θανάτου είναι ότι ο θάνατος αντιμετωπίζεται ως «φυσικό γεγονός». Το άτομο, ο ίδιος ο μελλοθάνατος, είναι γνώστης τού τι πρόκειται να συμβεί. Βλέπει τα σημάδια και ξέρει πως θα πεθάνει. Είναι ο κυρίαρχος, ο κύριος του θανάτου του. Ως πρώτο στοιχείο αυτής της περιόδου κυριαρχεί η οικειότητα του μελλοθάνατου με το θάνατο του.  Δεύτερον, υπάρχει η δημοσιοποίηση του θανάτου. Ο θάνατος αποτελεί μια δημόσια τελετή την οποία ο ίδιος ο ετοιμοθάνατος οργανώνει. Αυτός προσδιορίζει πώς θα γίνει η διαδικασία, έχοντας ενεργή συμμετοχή στο θάνατο του. Όπως αποτυπώνεται σε έργα της περιόδου αυτής, μέσα στο δωμάτιο του νεκρού υπήρχαν ένα πλήθος από παιδιά καθώς και πολύ κόσμος. Ο θάνατος ήταν οικείος στους ζωντανούς, αποτελούσε ένα κοντινό, όχι εξαιρετικά σημαντικό, συμβάν. Ο θάνατος ήταν ένα από τα στοιχεία που συγκροτούσαν την καθημερινή ζωή. Ο θάνατος ως ο κυρίαρχος νόμος αποτελούσε αναπόφευκτο γεγονός. Η οικειότητα αυτή συνδεόταν με τη συλλογική μοίρα. Οι άνθρωποι ταυτίζονταν μεταξύ τους και με τη φύση, συνεπώς αποδέχονταν ότι με το θάνατο συνέβαινε και σε αυτούς ότι συνέβαινε ως γενικός νόμος στην υπόλοιπη φύση. Η τελετουργία της κηδείας είχε έναν απλό χαρακτήρα χωρίς υπερβολική συγκίνηση εκ μέρους των συγγενών και δεν αποκτούσε δραματική χροιά, διατηρώντας το χαρακτήρα της μετάβασης σε μια άλλη κατάσταση, στον κόσμο των νεκρών. Η οικειότητα με το θάνατο αναδεικνύεται άλλωστε και από τη λειτουργία των νεκροταφείων. Αυτά υπήρχαν τόσο ως περιφραγμένος χώρος ταφής όσο και ως άσυλο, όπου οι καταδιωκόμενοι έβρισκαν και συχνά έκτιζαν κατοικία. Οι ανοικτοί μαζικοί τάφοι, οι οποίοι παρέμεναν έτσι μέχρι να γεμίσουν, οπότε και τους σκέπαζαν, δεν ενοχλούσαν τους ζωντανούς. Τα νεκροταφεία αναπαριστούσαν την αρμονική συνύπαρξη των νεκρών με τους ζωντανούς και συχνά αποτελούσαν χώρους γιορτής και συνάθροισης του πληθυσμού 3. Η εκκλησία ήταν το δημαρχείο και το κοιμητήριο η κεντρική πλατεία. Στο επίπεδο της τέχνης η στάση αυτή εκφράζεται συμβολικά από τον Ευλαβικό Χορό των Νεκρών.4 Στο χορό αυτό, η κάθε φιγούρα χορεύει με την αντίθετή της φιγούρα, αυτή του θανάτου της. Ο βασιλιάς χορεύει με ένα πτώμα που φοράει ένα στέμμα, ο χωρικός με ένα πτώμα που κρατάει ένα δικράνι. Ο κάθε άνθρωπος κουβαλάει μαζί του, με τη μορφή του σώματος του, το θάνατό του και χορεύει μαζί του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Σε αυτή την περίοδο ο θάνατος αποτελεί ένα αναπόσπαστο, ενδογενές κομμάτι της ζωής.

Ο θάνατος του Εαυτού:  Σε ένα δεύτερο στάδιο εμφανίζεται ο θάνατος του εαυτού. Στο σημείο τομής σπάει η έννοια της συλλογικής μοίρας και διαμορφώνεται η έννοια της ιδιαιτερότητας του εγώ-εαυτός. Στο προηγούμενο στάδιο ο θάνατος του καθενός ήταν ίδιος με το θάνατο των άλλων, για το λόγο αυτό άλλωστε και κανένας δεν ανησυχούσε. Τώρα η ιδέα της ατομικής, της προσωπικής κρίσης αρχίζει και αποκτά μια δυσάρεστη όψη. Ώθηση σε αυτήν την εξέλιξη έδωσε η κυριαρχία της εκκλησίας και η εμφάνιση του δόγματος περί της Δευτέρας Παρουσίας ως ημέρας απολογισμού των ατομικών πράξεων. Κάθε άνθρωπος κουβαλάει μαζί του τις καλές και τις κακές του πράξεις, οι οποίες και είναι καταχωρημένες σε ένα βιβλίο που αποτελεί την ατομική μοίρα, την προσωπική ιστορία του καθενός. βάσει του οποίου και θα κριθεί. Κλασικό μοντέλο επάνω στο οποίο αναπτύσσεται η αντίληψη για το θάνατο είναι το μοντέλο του εμπόρου-επιχειρηματία που κρατάει τα λογιστικά του βιβλία. Ο θάνατος αντιμετωπίζεται όχι ως τέλος της ύπαρξης, αλλά ως ο αποχωρισμός από τα περιουσιακά στοιχεία. Εδώ συντελείται το πέρασμα της διαχείρισης του θανάτου από τον ίδιο τον ετοιμοθάνατο και την οικογένειά του στην εκκλησία, ως τον «ειδικό» του θανάτου. Μόλις κάποιος πεθάνει, φεύγει από την οικογένεια και ανήκει πλέον στην εκκλησία. Τη διαχείριση του σώματος, δηλαδή την κηδεία του, αναλαμβάνει η εκκλησία. Οι συγγενείς απλώς ακολουθούν παθητικά. Οι ψαλμοί και οι επαγγελματίες μοιρολογίστρες αναλαμβάνουν και αντικαθιστούν το θρήνο των συγγενών. Ο Χριστιανισμός είχε απαλλαγεί από τα σώματα εγκαταλείποντας τα στα χέρια της εκκλησίας, η οποία τα έστελνε στη λήθη. Ο δημόσιος χαρακτήρας του επιθανάτιου σταδίου εξακολουθεί ακόμα να υφίσταται. Άμεση συνέπεια της έκφρασης της ατομικότητας του εγώ-εαυτός είναι η δημιουργία των ατομικών και όχι πλέον ομαδικών τάφων. Η ατομική ταφόπλακα βγάζει το άτομο από την ανωνυμία. Η ψυχή, η οποία μέσω της προσευχής κερδίζει τη σωτηρία κατά την περίοδο της κρίσης της Δευτέρας Παρουσίας, γίνεται το κυρίαρχο στοιχείο. Σε αυτή τη διαδικασία ο θάνατος θεωρείται μεσοδιάστημα, εφόσον η Δευτέρα Παρουσία αποτελεί τη συνέχιση της ζωής μετά το θάνατο. Επικρατεί πλέον ο Μακάβριος Χορός5 όπου ο θάνατος δεν αποτελεί το αντίθετο της ζωής, αλλά μια ανεξάρτητη φιγούρα που καλεί όλους τους ανθρώπους. Ο θάνατος από συμβάν που κρατούσε μια ζωή γίνεται γεγονός μιας στιγμής. Το τέλος επισημαίνεται και με την τελετουργία που δε σηματοδοτεί τη μετάβαση στον κόσμο των νεκρών, αλλά το τελείωμα αυτής της ζωής. Στο στάδιο αυτό ο θάνατος αποκτά έναν έντονα συγκινησιακό χαρακτήρα (οπ, σ. 202).

Ο Απομακρυσμένος Θάνατος: Η τρίτη μορφή θανάτου είναι αυτή του απομακρυσμένου θανάτου. Ο θάνατος, ο οποίος κάποτε αποτελούσε δημόσιο, οικείο, καθημερινό φαινόμενο, τώρα εξαφανίζεται και μετατρέπεται σε αντικείμενο ντροπής και απαγόρευσης. Ο άρρωστος δεν κατέχει το μυστικό, τη γνώση της αρρώστιας του και το συγγενικό ή φιλικό του περιβάλλον έχει την τάση να του κρύβει τη σοβαρότητα της κατάστασης του, θεωρώντας ότι έτσι τον προφυλάσσει, ενεργώντας για το καλό του. Οι οικείοι του δεν έχουν το θάρρος να του ανακοινώσουν την αλήθεια, η οποία διαμορφώνεται πλέον ως προβληματική έννοια. Η ζωή θεωρείται ευτυχισμένη ή τουλάχιστον πρέπει να δείχνει τέτοια. Η απόκρυψη όμως του θανάτου δεν συντελείται για την προστασία του αρρώστου, αλλά για την προστασία της κοινωνίας, η οποία επιδιώκει να αποφύγει την πολύ δυνατή συγκίνηση που προκαλεί η αγωνία και η απλή παρουσία του θανάτου σε μια ευτυχισμένη ζωή. Ο θάνατος αποβάλλει το δραματουργικό και συναισθηματικό φορτίο του και κρύβεται μέσα στα νοσοκομεία. Οι πολλοί μικροί θάνατοι, η αντιμετώπιση δηλαδή του θανάτου ως διαδικασίας, έχουν ως αποτέλεσμα να εξαφανισθεί ο θάνατος ως τέτοιος. Οι μικροί σιωπηλοί θάνατοι έχουν αντικαταστήσει και εξαφανίσει τη μεγάλη δραματική πράξη του θανάτου και κανείς πια δεν έχει τη δύναμη ή την υπομονή να περιμένει, εβδομάδες ολόκληρες, για μια στιγμή που έχει χάσει ένα μέρος της σημασίας της. Σε αυτό το πλαίσιο το τελετουργικό του πένθους έχει αποκτήσει ένα φορμαλιστικό χαρακτήρα. Προσδιορίζεται πλέον χρονικά και μαζί του περιορίζονται και οι συναισθηματικές εκδηλώσεις των συγγενών. Υπάρχει ένα κοινωνικά προσδιορισμένο όριο το οποίο θεωρείται ο χρόνος για το θρήνο, όριο πέραν του οποίου οι προσωπικές εκφράσεις του πόνου δε γίνονται αποδεκτές. Αν κάποιος συνεχίσει το θρήνο ως έκφραση της συναισθηματικής του κατάστασης, θεωρείται παθολογικός και περιθωριοποιείται (οπ, σ. 203).

Ο Αστικός- Κλινικός Θάνατος: Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης της ιατρικής, επικρατεί ο αστικός-κλινικός θάνατος όπου η εξουσία επάνω στο θάνατο δίδεται πλέον στους γιατρούς. Ενώ προηγουμένως ο θάνατος αποφάσιζε για την ώρα της κρίσης, τώρα τη διαδικασία την κινεί η ιατρική που προσδιορίζει πότε αυτός θα επέλθει. Η ιατρική πλέον καθορίζει τι είναι ο θάνατος και πότε επέρχεται, καθώς και τι πρέπει να γίνει για να αποφευχθεί (ιατρικοποίηση της ζωής). Από τη μέχρι τώρα ανάλυση αναδείχθηκε πως στο παρελθόν υπήρχε μια οικειότητα με το θάνατο, η οποία δεν περιέκλειε φόβο ή απελπισία. Η στάση απέναντι στο θάνατο υπήρχε στο πλαίσιο μιας παθητικής αποδοχής και μιας μυστικιστικής εμπιστοσύνης στο Θεό. Ο θάνατος θεωρούνταν απόρροια της μοίρας, επομένως αναπόφευκτος. Αυτό που είχε να κάνει λοιπόν ο ετοιμοθάνατος ήταν να τον αποδεχτεί στωικά σε μια δημόσια τελετουργία στην οποία έπαιζε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η εγκατάλειψη στη μοίρα αναδεικνύει και την αδιαφορία που επικρατούσε απέναντι στις ειδικές μορφές της ατομικότητας. Όλοι οι άνθρωποι θεωρούνταν πως την ίδια πορεία απέναντι στην αναπόφευκτη μοίρα. Με την εμφάνιση της θρησκείας προκαλείται μια αλλαγή στη στάση αυτή. Ο χριστιανισμός προάγει την έννοια της ατομικότητας, ως προϊόν της ατομικής κρίσης απέναντι στο Θεό. Η ατομική αυτή συνειδητοποίηση, η ρωγμή της συνείδησης, η διαμόρφωση του εγώ-εαυτός οδήγησε στη διάσπαση της συλλογικής συνείδησης. Το νεογέννητο Εγώ πρέπει πλέον να αντιμετωπίσει την αναπόφευκτη αλήθεια του θανάτου του. Την ιστορική αυτή στιγμή αυτή εμφανίζεται και ένα ευρύτερο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών: το πρόβλημα της ανικανότητας να δίνεται στους θνήσκοντες εκείνη η βοήθεια και να τους δείχνεται η συμπάθεια την οποία χρειάζονται όσο τίποτα άλλο στον αποχωρισμό του ανθρώπου τους ακριβώς επειδή ο θάνατος του Άλλου φαίνεται σαν προειδοποίηση του δικού μας θανάτου. Σε αυτό το στάδιο ο θάνατος γίνεται μια τρομερή φιγούρα που απειλεί το συνειδητοποιημένο εγώ-εαυτός το οποίο και προσπαθεί πάση θυσία να τον αποφύγει. Στη σύγχρονη κοινωνία εν τέλει οι άνθρωποι ενεργούν σαν να είναι αθάνατοι. Αποδέχονται βέβαια ότι θα πεθάνουν, αλλά κατά βάθος αισθάνονται αθάνατοι. Παράλληλα χάνουν την κυριαρχία του θανάτου τους. Το γεγονός ότι δεν κυριαρχούν επάνω στο θάνατο δείχνει πως δεν κυριαρχούν και επάνω στη ζωή τους. Από τη στιγμή της γέννησης (νοσοκομείο) κάποιοι άλλοι αποφασίζουν αν το άτομο είναι φυσιολογικό ή παθολογικό (γιατροί), καθώς και το τι μπορεί να κάνει και τι όχι και φυσικά το πώς θα πεθάνει. Ο άρρωστος δεν έχει καν το δικαίωμα να γνωρίζει ότι θα πεθάνει (Αλεξιάς, 2000).

1.2 Διαπολιτισμική διάσταση του θρήνου

Ο δεσμός ανάμεσα στο παιδί και το γονιό θεωρείται ο πιο σημαντικός και δυνατός δεσμός μεταξύ των ανθρωπίνων σχέσεων. Όταν πεθαίνει ένας γονιός ή ένα παιδί, δεν είναι μόνο ότι ο πόνος του ατόμου που μένει πίσω είναι έντονος, αλλά η απώλεια αποτελεί πρόκληση για τη μελλοντική ευημερία και ανάπτυξη. Στον πολιτισμό των Yoruba της Νιγηρίας απουσιάζει το κλάμα και κάθε έκφραση θλίψης μετά από απώλειες που θα ήταν αιτία άμεσου θρήνου για τη Δυτική κουλτούρα. Σε χώρες όπου το ποσοστό θνησιμότητας είναι υψηλό, ο θάνατος του παιδιού συνήθως θεωρείται αναπόφευκτος και ο θρήνος δε διαρκεί πάνω από μερικές μέρες. Στις δυτικές όμως κοινωνίες ο θάνατος ενός παιδιού είναι αφύσικος και οδηγεί σε πολύπλοκες, έντονες και παρατεταμένες συνέπειες. Όταν οι γονείς στη Δύση χάνουν ένα παιδί, χάνουν την ελπίδα για το μέλλον, το νόημα της ζωής τους και αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως άδικο και εκτός ελέγχου καθώς αντιστρέφεται η φυσιολογική τάξη της φύσης. Οι γονείς ψάχνουν απαντήσεις στο ερώτημα «γιατί» στην προσπάθεια να ξαναδημιουργήσουν ένα κόσμο με νόημα. Ωστόσο, σημειώνεται ότι και στους δυτικούς πολιτισμούς ιδιαίτερα σε καιρούς που η βρεφική θνησιμότητα ήταν αυξημένη ο θρήνος για το θάνατο ενός βρέφους δεν ήταν τόσο έντονος όσο είναι σήμερα. Και αυτό γιατί σήμερα έχουμε την προσδοκία ότι τα μικρά παιδιά θα επιβιώσουν ως την ενηλικίωση και δεν θα πεθάνουν πριν τους γονείς τους. Στο Πόρτο Ρίκο το παιδί ντύνεται στα λευκά και βάφεται στο πρόσωπο ώστε να μοιάζει με άγγελο, ενώ τοποθετούνται λουλούδια μέσα και έξω από το φέρετρο. Οι Έλληνες ντύνουν το νεκρό παιδί ως γαμπρό ή νύφη, καθώς αντιλαμβάνονται το θάνατο που συμβαίνει πριν παντρευτεί το άτομο ως ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός, κάτι που παρατηρείται και σε άλλες βαλκανικές χώρες. Σε άλλες κουλτούρες όπως στην Κινεζική ο θάνατος ενός παιδιού είναι «κακός» θάνατος. Οι γονείς δεν πρέπει να πάνε την κηδεία, ούτε να μιλάνε για το θάνατο που αποτελεί ντροπή για την οικογένεια. Τα παιδιά στην Ινδία θάβονται συνήθως και δεν αποτεφρώνονται αφού προσδοκάται ότι θα επιστρέψουν στην επίγεια ζωή και θα απολαύσουν μια πιο πλήρη εμπειρία από τη ζωή. Σε πολλές Δυτικές κοινωνίες οι θάνατοι βρεφών θεωρούνται «μη σημαντικές» απώλειες ή αγνοούνται τελείως από την κοινωνία και μερικές φορές από τους ίδιους τους γονείς. Αυτό περιπλέκει την αποδοχή και την προσαρμογή στην απώλεια και μπορεί να οδηγήσει σε ψυχοσωματικά προβλήματα αργότερα. Επίσης, στη Δύση οι γονείς πρέπει να θρηνούν κρυφά και να επιστρέφουν στη δουλειά τους σύντομα μετά το θάνατο του παιδιού τους. Οι αντιδράσεις των γονιών σε άλλες κουλτούρες διαφέρουν πολύ. Μια μητέρα στην Αίγυπτο που αποσύρεται και μένει αδρανής για επτά χρόνια μετά το θάνατο του παιδιού της και μια μητέρα από το Μπαλί που παραμένει ήρεμη φέρονται φυσιολογικά σύμφωνα με την κουλτούρα τους μέσα στην οποία θα πρέπει να μελετήσουμε τις συμπεριφορές αυτές, διαφορετικά κινδυνεύουμε να τις εκτιμήσουμε ως παθολογικές (Ζαρταλούδη, 2010).

1.3 Χαρακτηριστικά του θανάτου στην Νέο-Ελληνική κοινωνία

Οι διαδικασίες που σχετίζονται με το πένθος και τον θάνατο μεταβάλλονται ραγδαία κατά τα έτη που ακολουθούν την αστυφιλία των δεκαετιών του 60 και 70. Συγκεκριμένα ο υδροκεφαλισμός των αστικών κέντρων (και ιδιαίτερα της Αθήνας) αλλά και οι ραγδαίες κοινωνικό-οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις οδήγησαν σε σημαντικές αλλαγές στα παραδοσιακά τελετουργικά του θανάτου. Οι αλλαγές αυτές συνοπτικά αφορούν:

  • Tην ιατρικοποίηση του θανάτου και κατά συνέπεια τον θάνατο στο Νοσοκομείο αντί του θανάτου στο σπίτι που ήταν η συνήθης- ως τότε- Ελληνική πρακτική. Η διαδικασία αυτή χαρακτηρίζεται από:

  • Το ξενύχτισμα του βαριά αρρώστου, που αναλαμβάνεται από το προσωπικό των νοσοκομείων (αποκλειστικές)

  • Την αντιμετώπιση του θανάτου ως μια διαπιστωτική ιατρική πράξη (πιστοποιητικό θανάτου) και την ανάληψη των περαιτέρω διατυπώσεων και διαδικασιών από τα γραφεία τελετών (εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε στο εμπόριο του θανάτου ως μια μακάβρια αλλά όχι σπάνια έκφραση των σχετικών πρακτικών, που δυστυχώς υπάρχουν στα Ελληνικά νοσοκομεία).

  • Σύμφωνα με τα παραπάνω, η καθαριότητα του νεκρού (που υπάρχει στην Ελληνική παράδοση απ τα Ομηρικά έπη), το ντύσιμό, ο καλλωπισμός καθώς και οι άλλες πρακτικές, περνούν από την ευθύνη και το καθήκον των συγγενών στους επαγγελματίες των γραφείων τελετών.

  • Ο νεκρός σπάνια επιστρέφει στην οικία του (αν διέμενε σε πολυκατοικία απαιτείται η άδεια των άλλων ενοίκων), αλλά αντιθέτως φυλάσσεται σε ψυγεία στα υπόγεια των Νοσοκομείων.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Αριές, Φ. (1997) Ο Άνθρωπος Ενώπιον τον θανάτου: Η Εποχή των Κοψωμένων I, Εστία, σ. 16.

Berger, P. and Luckman, Τ. (1984) The Social Construction of Reality, Penguin.

Elias, N. (1991) «Για τη Μοναξιά των Θνησκόντων», Λεβιάθαν τ. 9, σ. 40.

Ίλιτς, I. (1988) Ιατρική Νέμεση, Εκδοτική Ομάδα, σ. 234.

Κυβέλου, Α. (2010) Έθιμα γύρω απ τον νεκρό και το θάνατο και η παρηγορητική λειτουργία για του πενθόντες. Μεταπτυχιακή διατριβή, ΠΜΣ «Εκπαίδευση και Πολιτισμός», Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας.


Internet και κοινωνία

 

Του Μωυσή Α. Μπουντουρίδη.

Καθώς ξεκινάμε τη νέα χιλιετία, αν αναλογισθούμε το σημαντικό ρόλο που παίζει η τεχνολογία στην κοινωνία, ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα που πρέπει να κατανοήσουμε έχει να κάνει με το Internet, σαν μια από τις πιο διαδεδομένες τεχνολογικές εφαρμογές κι υπηρεσίες.
Θεωρώντας την τεχνολογία και την κοινωνία σαν δυο διακριτά “πράγματα,” που βρίσκονται σ’ “απόσταση” μεταξύ τους, αν θέλαμε να καταλάβουμε τη μεταξύ τους σχέση, θα έπρεπε να διαλέξουμε μεταξύ δυο δυνατών δράσεων από απόσταση: Της δυνατότητας προσδιορισμού της κοινωνίας από την τεχνολογία, από τη μια μεριά. Και της δυνατότητας προσδιορισμού της τεχνολογίας από την κοινωνία, από την άλλη μεριά. Η πρώτη δράση συνήθως περιγράφεται σαν “τεχνολογικός ντετερμινισμός” κι η δεύτερη σαν “κοινωνικός ντετερμινισμός.” Όπως θα επιχειρηματολογήσουμε αναφορικά με το Internet, κι οι δυο αυτές οι δράσεις, οι ντετερμινισμοί αυτοί, οδηγούν σε κάπως άγονους προβληματισμούς. Γιατί, το κύριο πρόβλημά τους είναι η απόσταση.
Πράγματι, η ιδέα του τεχνολογικού ντετερμινισμού στην περίπτωση του Internet συντηρείται από την άποψη μιας ουδέτερης τεχνολογίας, που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο, όταν ακολουθηθούν τα χνάρια των μεγάλων πληροφοριακών λεωφόρων. Με λίγα λόγια, το γνωστό παραμύθι της παγκοσμιοποίησης. Εδώ αξίζει να θυμηθούμε κάποιες ζωηρές ενστάσεις του κατά πόσον το Internet αντιστοιχεί σε κίνηση προς τα μπρος.. Για παράδειγμα, ο γάλλος κοινωνιολόγος-ανθρωπολόγος Maffesoli (1996) υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο: Αν κάπου το Internet μας οδηγεί αυτό είναι προς τα πίσω, στον καιρό των φυλών, γιατί μέσα στον ιστό των τεχνολογικών διαμεσολαβήσεων η σύγχρονη συλλογική υποκειμενικότητα είναι αναγκασμένη να αναπτυχθεί σε ξεκομμένους μεταξύ τους θύλακες, στους οποίους βρίσκουν εύφορο έδαφος να καλλιεργηθούν διάφορες μορφές πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων.Read more

Διαδίκτυο και εφηβεία

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Σύμφωνα τον Mead (1934), όπως αναφέρει ο (Maisonneuve, 2001), το ανθρώπινο ον αναπτύσσεται χάρη στην ικανότητά του να υιοθετεί και να κατανοεί μια μεγάλη ποικιλία στάσεων: «Γίνεται αντικείμενο για τον εαυτό του και πρόσωπο, μόνο όταν υιοθετεί τις τάσεις των άλλων απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό σ’ ένα δεδομένο κοινωνικό περίγυρο». Κινήσεις και λόγια αποκτούν νόημα που επιτρέπει πολυάριθμες ανταλλαγές με τον άλλο: το να μιλά κανείς, δεν είναι μόνο το να μπορεί να εκφράζεται ο ίδιος, αλλά το να είναι ικανός να προβλέψει ορισμένες δυνατές απαντήσεις του άλλου, να μπει εν μέρει στη θέση του. Ακούγοντας τον εαυτό του να μιλά, το παιδί αποδεσμεύεται από μια κατάσταση καθαρής υποκειμενικότητας καθώς προοδεύει στην κατάκτηση και τον έλεγχο της γλώσσας και καθώς πολλαπλασιάζει τους συνομιλητές του, το παιδί διευθετεί την προσωπικότητά του και τείνει να εμφανιστεί στα μάτια του, σύμφωνα με την έκφραση του Mead, με την οπτική του «γενικευμένου άλλου»; με τον οποίο ταυτίζεται.
Ο Mead διακρίνει έτσι στην προσωπικότητα το εμένα ως σύστημα εσωτερικευμένων κοινών στάσεων, απαντήσεων σύμφωνων προς τις απαιτήσεις των κοινωνικών καταστάσεων, και το εγώ, αυθεντική και αυθόρμητη αρχή. Ο σχηματισμός του κοινωνικού Εγώ αρχίζει να συντελείται με το παιχνίδι, χάρη στην πλαστικότητα στάσεων και στη διαδοχή των ρόλων που αυτό απαιτεί. Η υιοθέτηση ρόλων και η συνείδηση που έχει το υποκείμενο αποτελούν κατ’ εξοχήν σημείο κοινωνικότητα.
Παράλληλα με τον Mead, ο Freud (1921), εξερευνώντας τη γένεση της προσωπικότητας, καταδεικνύει ότι συγκροτείται διαμέσου σειράς ταυτίσεων. Ο όρος αυτός σημαίνει τη διαδικασία διά της οποίας το υποκείμενο αφομοιώνει μια όψη ή ένα γνώρισμα του άλλου, μεταβάλλοντας λίγο ώς πολύ τον εαυτό του σύμφωνα με το πρότυπο. Συνήθως είναι οι γονείς που αποτελούν τα πρώτα τέτοια πρότυπα, συνεισφέροντας στην ασυνείδητη διαμόρφωση ενός «ιδανικού του εγώ». Στη συνέχεια όμως ένας φίλος, ένας δάσκαλος, ένας πρωταγωνιστής ιστορίας ή μυθιστορήματος μπορούν να προκαλέσουν ταυτισιακές ανακατατάξεις (Maisonneuve, 2001, σ. 82).   
Αρκετές δεκαετίες αργότερα ο Erikson (1968) περιγράφει τις συνιστώσες της ταυτότητας, που περιλαμβάνουν το αίσθημα μιας υποκειμενικής ενότητας και μιας χρονικής συνέχειας (μύχια όψη), το σύνολο των κοινωνικών συγκρίσεων με τους άλλους και ενώπιον τους (αλληλεπιδραστική όψη) και τη λιγότερο ή περισσότερο εύκολη ένταξη των προτύπων και των αξιών (πολιτισμική όψη). Το παιδί, και κατόπιν ο έφηβος, ακολουθούν μια διαδρομή διαδοχικά συνειδητή και ασυνείδητη, σηματοδοτούμενη από πλείστες όσες ταυτίσεις, αλλά και από κρίσεις και ρήξεις.
Με το ζήτημα αυτό ασχολήθηκε και ο Festinger (1971), εξετάζοντάς το υπό τη μορφή της διεργασίας της σύγκρισης : όταν το άτομο δεν διαθέτει στέρεα κριτήρια για να αξιολογήσει τις ικανότητες του ή για να καθορίσει τις απόψεις του, προσπαθεί να μειώσει την αβεβαιότητά του συγκρινόμενο με τον άλλο. Συνήθως όμως υπάρχει μια μέριμνα αυτοδιευθέτησης που έχει ως αποτέλεσμα το να συγκρίνεται με περιπτώσεις αρκετά κοντινές προς τη δική του, κάτι που συνεπάγεται μια ολική ή τοπική συμμορφωτικότητα  (Maisonneuve, 2001, σ. 83).   
Οι θεωρητικοί της ανθρώπινης ανάπτυξης χαρακτήρισαν τη σχηματοποίηση της ταυτότητας, ως το κύριο έργο της εφηβείας, τουλάχιστον όσων αφορά τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες (Erikson, 1968).
Κατά την περίοδο αυτή της ζωής τους, τα άτομα αρχίζουν να επανεξετάσουν τις αντιλήψεις για τον εαυτό, καθώς γίνονται όλο και περισσότερο ενήμεροι της ευρύτερης κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών αξιών, των κανόνων καθώς και των προσδοκιών. Οι ψυχολόγοι έχουν αναδείξει τη διαδικασία της εξερεύνησης (exploration ) ως το βασικό μηχανισμό διαμέσω του οποίου οι έφηβοι μπορούν να πειραματιστούν σε διαφορετικές ταυτότητες και να αξιολογήσουν τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτές από την κοινωνία (Moshman, 2005 ; Schwartz, 2001), όπως αναφέρεται απο τον Carrie (2009).   
Πολλοί έφηβοι να εκτίθενται σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ήδη απο την ηλικία των δεκατριών. Οι όροι χρήσης υπηρεσιών όπως το MySpace και το Facebook απαιτούν ότι ένα άτομο πρέπει να είναι τουλάχιστον σε αυτή την ηλικία πριν από την δημιουργεία ενός λογαριασμού. Ο Santrock (2005) περιγράφει το συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο ως την εποχή που τα άτομα προσπαθούν να ανακαλύψουν « ποιοι είναι, τι είναι όλα αυτά, και πού πηγαίνουν στη ζωή».   
Ο Marcia (1980) από την άλλη, αναφέρεται στην κρίση ταυτότητας, δεδομένου ότι αυτή η ηλικία, είναι η ηλικία της επιλογής και της αναζήτησης των εναλλακτικών λύσεων για ένα άτομο. Το γεγονός της δε της παράλληλης κατασκευής (και διαχείρισης) τόσο της πραγματικής όσο και της δυνητικής ταυτότητας μπορεί να επιτείνει την, ούτως ή άλλως ισχυρή, εφηβική σύγχυση .   
Οι έφηβοι χρησιμοποιούν τρεις παράλληλους και αλληλεπιδραστικούς μηχανισμούς για να δομήσουν την ταυτότητα τους :  

Την αυτό-έκφραση (self expression)

Tην αυτό-αντανάκλαση (self reflection)

Kαι την επιστροφοδοσία (feedback)

Από τις τρεις θα σταθούμε στην επιστροφοδοσία. Η διαδικασία αυτή περιγράφει την ανατροφοδότηση που ο έφηβος λαμβάνει ως αποτέλεσμα των δυο πρώτων. Για παράδειγμα ο έφηβος πειραματίζεται με διάφορα στυλ ντυσίματος , μουσικών στυλ κλπ (self expression) και ταυτόχρονα ξεκινάει τις βαθύτερες (εσωτερικές) αναζητήσεις του σε θέματα ηθικής, φιλοσοφικής και υπαρξιακής τάξης (self reflection).Οι διαμορφούμενες στάσεις και συμπεριφορές για να αποκτήσουν κάποιο νόημα θα πρέπει να συγκριθούν και να αντιπαρατεθούν με τις στάσεις και τις συμπεριφορές του «γενικευμένου άλλου».
Αυτή λοιπών η τόσο σημαντική διαδικασία λαμβάνει νέες διαστάσεις μέσα από τα ιντερνετικά κοινωνικά δίκτυα. Κι αυτό διότι ότι ο έφηβος που αποτείνεται για feedback στο στενό και περιορισμένου εύρους δίκτυο επαφών του (φίλοι,συγγενείς,συμμαθητές κλπ), έχει τώρα τη δυνατότητα προσφυγής σε ένα δυνητικά άπειρο πλήθος (αξιολογητών), μέσα σε ένα περιβάλλον «ασφαλούς» πειραματισμού και επανελέγχου των κοινωνικών ταυτοτήτων του.   
Για το τέλος θα αναφέρουμε άλλη μια σημαντική συνιστώσα της χρήσης του διαδικτύου, τη διαμόρφωση της πολιτικής ταυτότητας του εφήβου. Η συμμετοχή στα κοινωνικά δίκτυα (facebook,twitter) αλλά και η χρήση των blogs φέρνουν στην επιφάνεια ένα νέο ζητούμενο, την ανάδειξη του cyber citizen του πολιτικώς σκεπτόμενου νέου που έρχεται (από τον ψηφιακό κόσμο) για να αντικαταστήσει το ευρέως διαδεδομένο στερεότυπο του αδιάφορου για τα πολιτικά πράγματα νέου.   
Μερικές από τις περιπτώσεις όπου η Ελληνική μπλογκόσφαιρα έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή είναι: Αρχικά η περίπτωση της Αμαλίας, η οποία δημοσίευσε το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε, την ανεπαρκή ιατρική βοήθεια που της παρείχε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, την αντιμετώπιση του νοσηλευτικού προσωπικού και του ιατρικού κόσμου και τις δυσχέρειες εξ αιτίας της γραφειοκρατίας. Όλα αυτά έδωσαν αφορμή για να συγχρονιστούν οι μπλόγκερς και διάφοροι θεσμικοί πολιτικοί παράγοντες και να διεξαχθεί μία ευρύτατη συζήτηση μέσω της οποίας αναδείχτηκαν τα προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Συζήτηση που δυστυχώς έμεινε σε επίπεδο λόγων και υποσχέσεων χωρίς να ωθήσει σε πραγματικές αλλαγές και στην βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης.
Ακολούθως οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για τις φωτιές το καλοκαίρι του 2007 οι οποίες γνώρισαν επιτυχία μη αναμενόμενη καθώς ήταν ακηδεμόνευτες και αυθόρμητες (Παπαδημητρίου, 2009).
Πλέον πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το κίνημα των αγανακτισμένων14 το οποίο παρότι οργανώθηκε μέσα από τον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης facebook έκανε αισθητή την παρουσία του μέσα από τις καθημερινές συγκεντρώσεις στην Πλατεία Συντάγματος, δίχως ουσιαστικά να μετεξελιχθεί  και να επηρεάσει  (άμεσα τουλάχιστον) στην κεντρική  πολιτική σκηνή.
 


Ο Θάνατος στην Τέχνη

Η εικονογραφία του θανάτου, τα σύμβολα του, οι αποδόσεις του στην τέχνη, είναι το αντικείμενο της ημερίδας.  Μια ματιά στην διαχρονικότητα των εικαστικών αναφορών στο πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης, της σκιάς της ζωής.
Οι αντιλήψεις, η προπαγάνδα, η θρησκεία, η εποχή και η κοινωνία πίσω από τις οπτικές συμβάσεις-παραπομπές στον θάνατο και πόσο υποψιασμένοι ή εξοικειωμένοι είμαστε σήμερα ως θεατές με αυτό το παλιό συμβολικό εικαστικό λεξιλόγιο.
Η ψυχή δεν σκέπτεται χωρίς εικόνα.
H τέχνη κατέφυγε από νωρίς, εκ γενετής σχεδόν, στην δημιουργία ενός εικαστικού λεξιλογίου όπου τα σύμβολα υπαινίσσονται την έννοια ή χρησιμοποιούνται κατ’ ευφημισμό.  Στο σεμινάριο θα γνωρίσουμε κάποια από τα πιο σημαντικά εικονογραφικά σύμβολα του θανάτου στο βάθος του χρόνου, ενώ θα γίνει εισαγωγή στο θέμα από  την πλευρά της ψυχολογίας.
Η επίγνωση της θνητότητας έχει διαχρονικά απασχολήσει τον άνθρωπο δημιουργώντας του την ανάγκη πότε να κατανοήσει και να συμφιλιωθεί με την βεβαιότητα του θανάτου, πότε να ξορκίζει το άγχος και τον τρόμο που του δημιουργεί ή ακόμη και τον ίδιο τον θάνατο.
Από την αρχαιότητα ακόμη έγραψε, μοιρολόγησε, τραγούδησε, σμίλεψε και ζωγράφισε τον θάνατο. Στις παγκόσμιες μυθολογίες και κοσμογονίες ο θάνατος πάντα κατέχει καίρια θέση, μερικές φορές ίσως πιο σημαίνουσα από την ίδια την ζωή.
Το βασίλειο του θανάτου στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι στον κάτω κόσμο, στα έγκατα της γης, σε ένα ανήλιαγο και ψυχρό μέρος που οι ψυχές τριγυρνούν σαν σκιές. Ο θάνατος προσωποποιήθηκε, απεικονίζεται ως όμορφος νέος άνδρας με ή χωρίς φτερά, ένας άνδρας άκαρδος και σκληρός σε αντίθεση με τον δίδυμο αδερφό του, Ύπνο, παιδιά της Νύχτας και του Ερέβους.
Σε άλλες περιπτώσεις υπονοείται και δεν αναπαριστάται, χρησιμοποιούνται αλληγορίες και σύμβολα του, τα πιο χαρακτηριστικά από τα οποία θα δούμε μέσα από έργα τέχνης.

Επιμορφώτρια:
Workshop:
Δρ. Μαρία Αθανασέκου, Ιστορικός Τέχνης
Kωνσταντίνος Μπλέτσος, Ψυχολόγος, Msc

Η παρουσίαση για το σεμινάριο "Φόβοι και φοβίες της παιδικής ηλικίας"

Η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του νηπίου αφορά στην ανάπτυξη του συναισθηματικού και του κοινωνικού τομέα. Όσον αφορά τον συναισθηματικό τομέα: Το παιδί της νηπιακής ηλικίας διαφοροποιεί και εξειδικεύει τα συναισθήματά του, τα οποία αποκτούν πλέον μεγαλύτερη διάρκεια και σταθερότητα. Στη νηπιακή ηλικία το παιδί ποικίλει στους τρόπους της συναισθηματικής του έκφρασης και ελέγχει τα συναισθήματα του περισσότερο από το παιδί της βρεφικής ηλικίας. Ο θυμός και η οργή είναι δύο συνηθισμένες συναισθηματικές αντιδράσεις του νηπίου.Read more


Γνωστική αναδόμηση (μια παρουσίαση)

Σύμφωνα με την γνωστική άποψη , η Κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργικών αυτόματων σκέψεων τα οποία προκαλούν την σωστή απάντηση στο λάθος σήμα. Για παράδειγμα κάποιος που  βρέθηκε κάτω από συγκεκριμένες στρέσσογόνες συνθήκες έχει την τάση να αποφεύγει περιστάσεις που του θυμίζουν αυτές τις συνθήκες, αλλά και άλλες συνθήκες που αμυδρά μόνο μοιάζουν με τις αρχικές, ή μπορεί να είναι τελείως άσχετες. Αυτή λοιπών η αρχική μαθημένη αποφευκτική στάση επεκτείνεται σχεδόν ανεξέλεγκτα και γενικεύεται σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να φτάσει σε ακραία φαινόμενα κοινωνικήςRead more


Γιατί να μην ανεβάζετε υλικό από τις προσωπικές σας στιγμές στο Διαδίκτυο

Η Susie Hargreaves, η πρόεδρος του Ιδρύματος, αναφέρει: «Η έρευνα επιβεβαιώνει μια ανησυχητική ένδειξη ως προς τον αριθμό των διαδικτυακών εικόνων και βίντεο, όπου απεικονίζονται νέοι να εκτελούν σεξουαλικές πράξεις και να ποζάρουν. Υπογραμμίζει επίσης το πρόβλημα που υπάρχει στον έλεγχο αυτών των εικόνων: μόλις μια εικόνα αντιγραφεί σε έναν παρασιτικό ιστοχώρο, η απλή αφαίρεσή της από τον διαδικτυακό λογαριασμό δεν θα είναι πλέον επαρκείς. Οι νέοι πρέπει να αντιληφθούν ότι μόλις η εικόνα ή το βίντεο εμφανιστεί στο Διαδίκτυο, δεν μπορέσουν ποτέ να το αφαιρέσουν πλήρως». 

Κύριες πληροφορίες και βασικά ευρήματα της έρευνας:

1.   Ο χρόνος διεξαγωγής της έρευνας ήταν 47 ώρες εργασίες σε τέσσερις εβδομάδες.
2.   Συνολικά  12.224 εικόνες και βίντεο αναλύθηκαν και καταγράφηκαν.
3.   Το περιεχόμενο βρέθηκε σε 68 διακριτούς δικτυακούς τόπους.
4.   Βρέθηκαν 7.147 εικόνες.
5.   Βρέθηκαν 5.077 βίντεο.
6.   Βρέθηκαν 5.001, τα οποία περιείχαν και εικόνα και βίντεο.
7.   Από τις/τα 12.224 εικόνες/βίντεο, 10.776 βρέθηκαν σε παρασιτικούς ιστοχώρους. 
8.   Οπότε, το 88% του περιεχομένου είναι παρθεί από τον αρχικό δικτυακό τόπο στον οποίο αναρτήθηκαν. 
9.   Σε μόνο 14 περιπτώσεις, οι αναλυτές δεν μπόρεσαν να καθορίσουν κατά πόσο ο δικτυακός τόπος δεν ήταν «παρασιτικός».

Source: In.gr


Privacy Preference Center