Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ραγδαίας αύξησης των επιπέδων του άγχους. Για παράδειγμα ένα αυτοκινητικό ατύχημα, μια ιατρική εξέταση ή μια απόλυση. Όμως όλες αυτές οι περιπτώσεις δεν αποτελούν παρά εξαιρέσεις, στο καθημερινό άγχος που βιώνουν οι άνθρωποι.
Αυτό που κυρίως γίνεται στους ασθενείς μας είναι η καθημερινή φθορά που τους προκαλεί η αίσθηση ότι δίνουν πάρα πολλά και παίρνουν λίγα πίσω.
Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι φθείρονται από άνισες ανταλλαγές, με τα αφεντικά, τους συναδέλφους, τις συζύγους, τα παιδιά, τους γονείς, και τους φίλοι.
Είναι οι άνθρωποι που τα “παίρνουν” όλα μέσα τους , δίχως να δείχνουν το παραμικρό σημάδι πως ενοχλούνται. Είναι αποφασισμένοι να είναι θετικοί. Και πράγματι τα καταφέρνουν πάντοτε, χωρίς να ενοχλούν, χωρίς να στεναχωρούν, χωρίς να διεκδικούν τίποτε και από κανένα.
Θα τους αναγνωρίσετε εύκολα αυτούς τους ανθρώπους, είναι παντού γύρω μας, στην οικογένειά μας, στη δουλειά, στο σχολείο, στο στρατό…
Είναι εκείνοι που γελούν (ή κάνουν πολύ καλά τους άλλους να γελάν), οι ψυχές της παρέας, εκείνοι που φροντίζουν, που μπαίνουν ανάμεσα για να αποσοβήσουν την κρίση, εκείνοι που θα προστρέξουν στην ανάγκη σας, εκείνοι που θα επισκεφτείτε στο νοσοκομείο και θα σας ρωτήσουν αν είστε καλά.
Και έτσι πορεύονται στην ζωή τους μέχρι κάποιο μικρό ή μεγάλο γεγονός, γίνει η σταγόνα που ξεχειλίσει το ποτήρι.
Τότε το άγχος θα γίνει ανεξέλεγκτο και θα σωματοποιηθεί σε κατάθλιψη, αγχώδη νεύρωση, κρίση πανικού ή άσθμα.
Το αποτέλεσμα θα είναι η συμπεριφορά του ατόμου να μεταβληθεί δραστικά προς της αντίθετη κατεύθυνση.
Τώρα πλέον το άτομο ζητάει πίσω κάποια από αυτά που έδωσε. Μέσα από την ανημπόρια της αρρώστιας απαιτεί την προσοχή και την φροντίδα που στερήθηκε, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την διαταραγμένη ισορροπία.
Ο Gustafson θεωρεί πως αυτή η δυναμική της άνισης ανταλλαγής είναι τόσο θεμελιώδεις ώστε “Θα μπορούσε να είναι η βάση σχεδόν για όλη την ψυχοπαθολογία που βλέπουμε στην κλινική” (Gustafson, 1999).
Αναφορές
James P. Gustafson. (2005). Very Brief Psychotherapy. Abingdon, Oxon: Routledge.
Οικοσυστημική προσέγγιση
Θα πρέπει να μελετήσουμε καλύτερα τις μεταβλητές του περιβάλλοντος που μπορεί να εξηγούν ή να συμβάλλουν στην εμφάνιση προβληματικών συμπεριφορών, όπως η επιθετικότητα και η βία (Durant, 1995; Molnar & Lindquist, 1989).