Ο Θάνατος στην Τέχνη

Η εικονογραφία του θανάτου, τα σύμβολα του, οι αποδόσεις του στην τέχνη, είναι το αντικείμενο της ημερίδας

Η εικονογραφία του θανάτου, τα σύμβολα του, οι αποδόσεις του στην τέχνη, είναι το αντικείμενο της ημερίδας.  Μια ματιά στην διαχρονικότητα των εικαστικών αναφορών στο πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης, της σκιάς της ζωής.
Οι αντιλήψεις, η προπαγάνδα, η θρησκεία, η εποχή και η κοινωνία πίσω από τις οπτικές συμβάσεις-παραπομπές στον θάνατο και πόσο υποψιασμένοι ή εξοικειωμένοι είμαστε σήμερα ως θεατές με αυτό το παλιό συμβολικό εικαστικό λεξιλόγιο.
Η ψυχή δεν σκέπτεται χωρίς εικόνα.
H τέχνη κατέφυγε από νωρίς, εκ γενετής σχεδόν, στην δημιουργία ενός εικαστικού λεξιλογίου όπου τα σύμβολα υπαινίσσονται την έννοια ή χρησιμοποιούνται κατ’ ευφημισμό.  Στο σεμινάριο θα γνωρίσουμε κάποια από τα πιο σημαντικά εικονογραφικά σύμβολα του θανάτου στο βάθος του χρόνου, ενώ θα γίνει εισαγωγή στο θέμα από  την πλευρά της ψυχολογίας.
Η επίγνωση της θνητότητας έχει διαχρονικά απασχολήσει τον άνθρωπο δημιουργώντας του την ανάγκη πότε να κατανοήσει και να συμφιλιωθεί με την βεβαιότητα του θανάτου, πότε να ξορκίζει το άγχος και τον τρόμο που του δημιουργεί ή ακόμη και τον ίδιο τον θάνατο.
Από την αρχαιότητα ακόμη έγραψε, μοιρολόγησε, τραγούδησε, σμίλεψε και ζωγράφισε τον θάνατο. Στις παγκόσμιες μυθολογίες και κοσμογονίες ο θάνατος πάντα κατέχει καίρια θέση, μερικές φορές ίσως πιο σημαίνουσα από την ίδια την ζωή.
Το βασίλειο του θανάτου στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι στον κάτω κόσμο, στα έγκατα της γης, σε ένα ανήλιαγο και ψυχρό μέρος που οι ψυχές τριγυρνούν σαν σκιές. Ο θάνατος προσωποποιήθηκε, απεικονίζεται ως όμορφος νέος άνδρας με ή χωρίς φτερά, ένας άνδρας άκαρδος και σκληρός σε αντίθεση με τον δίδυμο αδερφό του, Ύπνο, παιδιά της Νύχτας και του Ερέβους.
Σε άλλες περιπτώσεις υπονοείται και δεν αναπαριστάται, χρησιμοποιούνται αλληγορίες και σύμβολα του, τα πιο χαρακτηριστικά από τα οποία θα δούμε μέσα από έργα τέχνης.

Επιμορφώτρια:
Workshop:
Δρ. Μαρία Αθανασέκου, Ιστορικός Τέχνης
Kωνσταντίνος Μπλέτσος, Ψυχολόγος, Msc
View more articles
  • woman wearing gray long sleeved shirt and black black bottoms outfit sitting on gray wooden picnic table facing towards calm body of water at daytime

    Νευροβιολογία των διατροφικών διαταραχών

    Παρότι το περιβάλλον παίζει σίγουρα σημαντικό ρόλο στην σχηματοποίηση των συμπεριφορών,  υπάρχουν πλέον στοιχεία που δείχνουν ότι οι διατροφικές διαταραχές ξεκινούν στον εγκέφαλο.

  • Η νευρο-πλαστικότητα της τραυματικής μνήμης

    Οι μνήμες κατά την διάρκεια της ανάκτησης είναι επιρρεπείς σε αλλαγές και επομένως κάθε μελλοντική ανάκτηση χρησιμοποιεί τις τροποποιημένες πληροφορίες.

  • Αναπτυξιακό τραύμα και διατροφικές διαταραχές

    Πλήθος ερευνών έχουν τεκμηριώσει τις τραυματικές ιστορίες των ανθρώπων που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές (Dalle Grave, Rigmonti, Todisco & Oliosi, 1996; Reyes-Rodriguez et al., 2011), με την σεξουαλική κακοποίηση της παιδικής ηλικίας childhood sexual abuse (CSA) να είναι το συνηθέστερο τραύμα (De Groot & Rodin, 1999; Wonderlich et al., 2001). Ο Brewerton (2007) συνοψίζει τα […]

  • family of four walking at the street

    Συστημική θεραπεία

    Τι είναι η συστημική θεραπεία Σύστημα Σύστημα είναι ένα σύνολο από μονάδες που αλληλεπιδρούν και αποτελούν τα συστατικά μέρη μιας συνολικής διάταξης ή οργάνωσης. Ο Ludwig von Bertalanffy, πατέρας της Γενικής θεωρίας των Συστημάτων ορίζει τα συστήματα ως συμπλέγματα στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση. Aνθρώπινο σύστημα (πχ μια οικογένεια), είναι ένα σύνολο δύο ή περισσοτέρων προσώπων […]

  • woman laying on stairway grayscale photo

    Μια σημείωση για την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας

    Η οριακή διαταραχή είναι κατά βάση η φυσιολογική απάντηση του νευρικού σύστήματος σε μάλλον “αφύσικες” καταστάσεις της παιδικής ηλικίας. Η επανοργάνωση του νευρικού συστήματος εξαιτίας των τραυματικών ή αποστερητικών εμπειριών προκαλεί μια σωρεία νευροβιολογικών αλλαγών που επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης, συναίσθησης και συμπεριφορίκης δράσης του εγκεφάλου ( brain survival mode ). Το συγκεκριμένο νευρολογικό πρότυπο […]

  • woman in purple shirt covering her face with her hand

    Η επίδραση του τοξικού στρες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο (video)

    Ενώ οι μετριοπαθείς, βραχύβιες αντιδράσεις στρες στον οργανισμό μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη, το τοξικό στρες ελλείψει της προστατευτικής στήριξης των ενηλίκων προκαλεί μια ισχυρή, ανελαστική ενεργοποίηση του συστήματος διαχείρισης του άγχους του σώματος.

  • film photography of aman and buildings

    Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη

    Η συναισθηματική νοημοσύνη (Εmotional Ιnteligence) αναφέρεται στην ικανότητα αντίληψης, ελέγχου και αξιολόγησης των συναισθημάτων. Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν πως η (ΕΙ) αποτελεί αντικείμενο μάθησης (άρα και βελτίωσης), ενώ άλλοι την αντιμετωπίζουν ως ενδογενές χαρακτηριστικό του ατόμου

  • pink clouds

    Πόσο ελεύθερη είναι η «Ελεύθερη Βούληση»;

    The Live Brain Show S2E1 – Πόσο ελεύθερη είναι η «Ελεύθερη Βούληση»;