Μερικές σκέψεις για την σχέση θεραπείας και τέχνης (βασισμένο στις ιδέες του Α. Ταρκόφσκι)

“Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι τρόπος διατύπωσης πληροφοριών, τρόπος που υπάρχει εξ αντικειμένου και απαιτεί κάποια επαγγελματική ειδίκευση· σε τελευταία ανάλυση είναι η ίδια η μορφή της εμπειρίας του καλλιτέχνη, ο μοναδικός του και ολοδικός του τρόπος έκφρασης. Και η άχαρη λέξη «έρευνα» δεν ταιριάζει διόλου σε έναν νικηφόρο αγώνα κατά της βουβαμάρας, αγώνα που […]

“Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι τρόπος διατύπωσης πληροφοριών, τρόπος που υπάρχει εξ αντικειμένου και απαιτεί κάποια επαγγελματική ειδίκευση· σε τελευταία ανάλυση είναι η ίδια η μορφή της εμπειρίας του καλλιτέχνη, ο μοναδικός του και ολοδικός του τρόπος έκφρασης. Και η άχαρη λέξη «έρευνα» δεν ταιριάζει διόλου σε έναν νικηφόρο αγώνα κατά της βουβαμάρας, αγώνα που απαιτεί συνεχείς και υπεράνθρωπες προσπάθειες”  A. Ταρκόφσκι

Μήπως το ίδιο δεν είναι η Ψυχοθεραπεία; Αυτή η μοναδική σχέση μεταξύ θεραπευτή – θεραπευομένου. Η σχέση που είναι εξ ορισμού δύσκολο να μπει σε φορμαλιστικές κανονικότητες, να διερευνηθεί στο βαθμό που να απολέσει την μοναδικότητα της και εν τέλει την δύναμή της.

Αλλά είναι η έρευνα στην θεραπεία άσκοπη ή και εν δυνάμει παραπλανητική;

Πιστεύω πως όχι, αρκεί να μην χάνουμε το δάσος για το δέντρο. Οι θεωρίες και οι τεχνικές είναι σχήματα σκέψεων για τις σχέσει ανάμεσα στα πράγματα. Αν χρησιμοποιηθούν ως είναι, δεν έχουν την απαραίτητη δυναμική να αντέξουν στον χρόνο, να αποκτήσουν άξια και νόημα.

Είναι κάτι σαν να ζωγραφίζεις στο κενό. Ο καμβάς του θεραπευτή είναι η θεραπευτική  σχέση, χωρίς την σχέση δεν υπάρχει τόπος για να αναδειχθεί η τέχνη του.

Και απ’ την άλλη ο θεραπευτής δεν μόνος με τις ιδέες του, συν-κατασκευάζει διαρκώς πραγματικότητες με τον θεραπευόμενο του. Δίνει και παίρνει, ζωγραφίζει αλλά και ζωγραφίζεται, ανακατεύει διαρκώς τα χρώματα στην παλέτα που από κοινού μοιράζεται με τον συν-καλλιτέχνη απέναντί του.

Κάθε τόσο μια νέα τεχνική προκύπτει, μια ριζοσπαστική σxολή σκέψης γεννιέται, συνήθως εναρμονισμένη με τις χρονικές και πολιτισμικές συγκυρίες της εποχής της. Η πρωτοπορία στην θεραπεία είναι πολύτιμη γιατί ανοίγει νέους δρόμους, ανακαλύπτει, προσθέτει στην επιστημονική σκέψη. Και αντιμετωπίζεται περίπου ως πανάκεια απ τους ειδικούς και το κοινό. Περνάει καιρός για να ανακαλύψουμε -ερευνητικά – ότι η αποτελεσματικότητα της ειναι πεπερασμένη και περίπου ανάλογης αποτελεσματικότητας με τις προηγούμενες.

Έτσι, πέφτουμε στην παγίδα των μεταβατικών, συγκυριακών προτάσεων της στιγμής“, λέει ο Ταρκόφσκι, και στην θεραπεία δεν έχει σημασία το στιγμιαία παγωμένο καρέ μιας πραγματικότητας, αλλά η διαχρονική σημασία της πρωταρχικής σκηνής της θεραπείας.

Δυο άνθρωποι που κάθονται αντίκρυ και κοιτάζονται στα μάτια.

Αν η δουλειά της τέχνης είναι ο νικηφόρος αγώνας ενάντια στη βουβαμάρα, το ίδιο ακριβώς είναι και της ψυχοθεραπείας. Ο αγώνας ενάντια στη σιωπή, την ενοχή, την ντροπή και την μοναξιά. 

View more articles
  • woman wearing gray long sleeved shirt and black black bottoms outfit sitting on gray wooden picnic table facing towards calm body of water at daytime

    Νευροβιολογία των διατροφικών διαταραχών

    Παρότι το περιβάλλον παίζει σίγουρα σημαντικό ρόλο στην σχηματοποίηση των συμπεριφορών,  υπάρχουν πλέον στοιχεία που δείχνουν ότι οι διατροφικές διαταραχές ξεκινούν στον εγκέφαλο.

  • Η νευρο-πλαστικότητα της τραυματικής μνήμης

    Οι μνήμες κατά την διάρκεια της ανάκτησης είναι επιρρεπείς σε αλλαγές και επομένως κάθε μελλοντική ανάκτηση χρησιμοποιεί τις τροποποιημένες πληροφορίες.

  • Αναπτυξιακό τραύμα και διατροφικές διαταραχές

    Πλήθος ερευνών έχουν τεκμηριώσει τις τραυματικές ιστορίες των ανθρώπων που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές (Dalle Grave, Rigmonti, Todisco & Oliosi, 1996; Reyes-Rodriguez et al., 2011), με την σεξουαλική κακοποίηση της παιδικής ηλικίας childhood sexual abuse (CSA) να είναι το συνηθέστερο τραύμα (De Groot & Rodin, 1999; Wonderlich et al., 2001). Ο Brewerton (2007) συνοψίζει τα […]

  • family of four walking at the street

    Συστημική θεραπεία

    Τι είναι η συστημική θεραπεία Σύστημα Σύστημα είναι ένα σύνολο από μονάδες που αλληλεπιδρούν και αποτελούν τα συστατικά μέρη μιας συνολικής διάταξης ή οργάνωσης. Ο Ludwig von Bertalanffy, πατέρας της Γενικής θεωρίας των Συστημάτων ορίζει τα συστήματα ως συμπλέγματα στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση. Aνθρώπινο σύστημα (πχ μια οικογένεια), είναι ένα σύνολο δύο ή περισσοτέρων προσώπων […]

  • woman laying on stairway grayscale photo

    Μια σημείωση για την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας

    Η οριακή διαταραχή είναι κατά βάση η φυσιολογική απάντηση του νευρικού σύστήματος σε μάλλον “αφύσικες” καταστάσεις της παιδικής ηλικίας. Η επανοργάνωση του νευρικού συστήματος εξαιτίας των τραυματικών ή αποστερητικών εμπειριών προκαλεί μια σωρεία νευροβιολογικών αλλαγών που επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης, συναίσθησης και συμπεριφορίκης δράσης του εγκεφάλου ( brain survival mode ). Το συγκεκριμένο νευρολογικό πρότυπο […]

  • woman in purple shirt covering her face with her hand

    Η επίδραση του τοξικού στρες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο (video)

    Ενώ οι μετριοπαθείς, βραχύβιες αντιδράσεις στρες στον οργανισμό μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη, το τοξικό στρες ελλείψει της προστατευτικής στήριξης των ενηλίκων προκαλεί μια ισχυρή, ανελαστική ενεργοποίηση του συστήματος διαχείρισης του άγχους του σώματος.

  • film photography of aman and buildings

    Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη

    Η συναισθηματική νοημοσύνη (Εmotional Ιnteligence) αναφέρεται στην ικανότητα αντίληψης, ελέγχου και αξιολόγησης των συναισθημάτων. Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν πως η (ΕΙ) αποτελεί αντικείμενο μάθησης (άρα και βελτίωσης), ενώ άλλοι την αντιμετωπίζουν ως ενδογενές χαρακτηριστικό του ατόμου

  • pink clouds

    Πόσο ελεύθερη είναι η «Ελεύθερη Βούληση»;

    The Live Brain Show S2E1 – Πόσο ελεύθερη είναι η «Ελεύθερη Βούληση»;